Wpisy




Polski rzeźbiarz, grawer, medalier, malarz, profesor i pedagog akademicki pochodzący ze Śląska Cieszyńskiego.

Jan Raszka, urodzony w 1871 roku w Ropicy na Śląsku Cieszyńskim (obecnie w granicach Czech), od wczesnych lat wykazywał zainteresowania artystyczne.

Po ukończeniu gimnazjum w Cieszynie wyjechał do Wiednia, gdzie w latach 1892-1899 studiował w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych. Kształcił się na wydziale malarskim, ale z czasem zaczął uczęszczać na upragnione zajęcia w pracowni rzeźbiarskiej.

Rzeźbę studiował pod kierunkiem profesorów Edmunda von Hellmera i Kaspra Klemensa Zumbuscha, którzy byli autorami wielu znanych wiedeńskich monumentów.

Talent Raszki dostrzeżono już we wczesnych realizacjach młodego artysty. Podczas pobytu w Wiedniu wykonywał on portrety wybitnych postaci z kręgu dworu cesarskiego Habsburgów, rzeźbił popiersia arystokratek i żon ówczesnych ministrów, co niosło kolejne intratne zamówienia.
Poparcia młodemu Raszce udzielał również arcyksiążę Eugeniusz Ferdynand Habsburg, sam bardzo interesujący się sztuką.

(…)

Pracował przy restauracji Wawelu, gdzie wykonał tympanony nad drzwiami katedry i uczestniczył w projekcie baldachimu nad nagrobkiem Władysława Łokietka.

Rozpoczął również działalność jako pedagog – został wykładowcą rysunku i rzeźby w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Przemysłowej zorganizowanej na wzór podobnie działających szkół w Wiedniu i w Pradze, kształcącej w różnych zakresach wytwórczości przemysłowej i rękodzielniczej.

(…)

Artysta wykonał dziesiątki plakiet i medali z podobiznami znanych osób z ówczesnego świata polityki i sztuki, jak i z wizerunkami postaci historycznych. Wśród portretowanych znaleźli się Mikołaj Rej, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, Eliza Orzeszkowa, Tadeusz Kościuszko, a ze współczesnych artyście: Jacek Malczewski, Włodzimierz Tetmajer, a także Józef Haller, Józef Piłsudski czy Edward Rydz-Śmigły.

Raszka tworzył ponadto medale i plakiety okolicznościowe upamiętniające Legiony Polskie, w szeregach których walczył w czasie pierwszej wojny światowej.

W 1935 roku artysta wziął udział w konkursie na projekt pomnika konnego Józefa Piłsudskiego. Oglądając przedstawione do oceny prace innych twórców, Raszka miał też swoje refleksje.

„A teraz się pytam czy nasz Marszałek musi koniecznie dosiadać jakiegoś bucfała i robić gesty starego, średniowiecznego kondotiera, by przejść do potomności, czy też nie słuszniej i godniej jest pozwolić mu siedzieć prosto i naturalnie na swojej kasztance, tak jakeśmy go widzieli i znali.”

Projekt Raszki uzyskał w konkursie jedną z nagród, a gipsowy model pomnika przechowywany jest w zbiorach Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie.

(…)

Całą publikację i inne źródła znajdziesz w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (kliknij)

Autor: Katarzyna Łomnicka

Poniżej znajdziesz linki do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej.

Wpis aktualizowano: 26.08.2024


Jan Florian Raszka zmarł wkrótce po zakończeniu II wojny światowej, 23 listopada 1945 roku w Krakowie, gdzie pochowano go na cmentarzu Rakowickim (kwatera LI-wsch-4).


Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij poniższe linki, aby przejść do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (otworzą się na nowej karcie):

Publikacje

“Wielki mistrz krzyżacki z portretu konnego Jana Raszki” (2023) – Wojciech Święs

“Jan Raszka (1871-1945) – rzeźbiarz i pedagog” (2022) – Katarzyna Łomnicka

“Pomniki konne Jana Floriana Raszki w zbiorach Muzeum Śląska Cieszyńskiego” (2021) – Katarzyna Jarmuł-Niemczyk

“Raszka Jan Florian” (2007) – Małgorzata Biernacka

Jan Raszka w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej

Linki

“Pomniki lubelskie – pomnik Józefa Piłsudskiego” [link] (2014) – Kazimierz Ożóg

“Pomnik Józefa Piłsudskiego stoi na pl. Litewskim od 10 lat” [link] (2011)


Pokrewne Legendy:

Andrzej Pityński

Najbardziej znany Polski rzeźbiarz w USA, w którego sercu galopowały konie. Kawaler Orderu Orła Białego, którego prace związane z historią Polski Niepodległej są bardzo ekspresyjne i mocne w przekazie.

Czytaj więcej…

Anna Dębska

Prace Anny Dębskiej oszałamiają swoją bezpośredniością. Jej styl i technika nie mają żadnego odpowiednika w rzeźbie. Wzrusza nas emocją swego widzenia urody życia koni i innych zwierząt.

Czytaj więcej…


Galeria:




Prace Anny Dębskiej oszałamiają swoją bezpośredniością. Jej styl i technika nie mają żadnego odpowiednika w rzeźbie. Wzrusza nas emocją swego widzenia urody życia koni i innych zwierząt.

______________________________________________________________


(…)

W rzeźbach Anny Dębskiej mają szerokie zastosowanie różnorodne materiały i także najróżniejsze techniki rzeźbiarskie. Od technik szkicowych, nerwowo i szybko modelowanych w glinie, a następnie utrwalonych w wypalonej ceramice lub odlanych w brązie, aż do monumentalnie wygładzonych i silnie uproszczonych form w sztucznym kamieniu, betonie lub w precyzyjnym odlewie brązowym. Najbardziej monumentalnie wychodzą rzeźby w technikach betonowych. To nie jest kontynuacja form rzeźby kamiennej z jej rzemieślniczymi wymaganiami i tradycyjnymi trudnościami, często nie do pokonania w rzeźbie zwierząt, zwłaszcza koni. Cienkość nóg podtrzymujących wielką masę zwierzęcia musiała być uzupełniana tymi lub innymi elementami podpór sztucznie powiązanych z tematyką rzeźby. Tak było z kamieniem — tymczasem monolityczność żelbetu pozwala na ścienienie do minimum kończyn ciężkich zwierząt nadając ich ciężarom lekkości, większej niż to zostało osiągnięte w brązie.

(…)

Koń jest umiłowaniem autorki. Bogactwo i różnorodność rzeźb koni w jej twórczości są porywające. Od baraszkujących źrebaków do tragicznych, dramatycznie skomponowanych grup koni, od lekko i zgrabnie skaczących koników do mocnych, w swym pędzie masywnych, ciężkich perszeronów. Znamy wielu artystów, którzy swą twórczość poświęcili temu najpiękniejszemu ze zwierząt. Ale zwykle w swej twórczości ograniczali się do jednego rodzaju lub typu konia.

W naszej rodzimej twórczości, może raczej malarskiej niż rzeźbiarskiej przewijają się wizerunki koni. Czy to u Michałowskiego i Juliusza Kossaka, u Chełmońskiego lub Brandta, czy wreszcie u naszych współczesnych, koń występuje jako zwierzę związane z człowiekiem. Jako jego dopełnienie. To samo w rzeźbach pomnikowych nawet takiego mistrza współczesnego jak Marino Marini postać konia jest podstawą dla jeźdźca. Anna Dębska, która sama jest znakomitym jeźdźcem i pasjonuje się swymi własnymi końmi umiała przede wszystkim dojrzeć piękno koni na swobodzie, uwolnionych od siodeł i uprzęży, swobodzie wyrażających swe uczucia wzajemne, lekko poruszających się bez skrępowania i obciążenia. Jeśli autorce zdarzy się przedstawić także jeźdźca na koniu to i wtedy jeździec biorący przeszkodę jest tylko małym, dynamicznym, „nieważnym” dodatkiem uzasadniającym ruch konia w skoku.

Ale najsilniejsze przeżycia dramatyczne dają nam „Spienione konie”. Tu autorka wykazała całą umiejętność wydobycia piękna w maksymalnym wysiłku zwierzęcia. I pomimo wielkiej dynamiki kompozycji, zestawienie tych trzech pełnych ruchu zwierząt stwarza kompozycję pomnikową wspaniale skomponowaną w zamarłą bryłę statyczną, godną pomnika już nie tylko konnego, ale pomnika dla naszych koni, które ostatnim wielkim zrywem towarzyszyły nam w tragicznych zmaganiach naszego Września.

(…)

Autor: Jerzy Hryniewiecki

Całą publikację i inne źródła znajdziesz w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (kliknij)

Poniżej znajdziesz linki do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej.

Wpis aktualizowano: 16.05.2023


Anna Dębska zmarła po ciężkiej chorobie 16 maja 2014 roku w wieku 85 lat.
Pochowana została na cmentarzu parafialnym w Gwizdałach (sektor; A, rząd; IX, grób; 3).


Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij poniższe linki, aby przejść do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (otworzą się na nowej karcie):

“Portret z historią – Anna Dębska” [link](2022) – Czesław Czapliński

“Nie żyje Anna Dębska” [link](2014)

“Zwierzyniec w brązie wykuty” [link](2012)

“Przyjechała, zobaczyła, zatęskniła” (2007) – Piotr Dzięciołowski

“Art Exhibition Anna Dębska” [EN](1981) – Zespół redakcyjny

“Anna Dębska” (1976) – Zespół redakcyjny

“Wystawa rzeźb Anny Dębskiej” (1974) – Zespół redakcyjny

“Sculptures by Anna Dębska” [EN] – Zespół redakcyjny

“Anna Dębska – Rzeźba – katalog wystawy”

“Anna Dębska – Rzeźba – portfolio”


Pokrewne Legendy:

Andrzej Pityński

Najbardziej znany Polski rzeźbiarz w USA, w którego sercu galopowały konie. Kawaler Orderu Orła Białego, którego prace związane z historią Polski Niepodległej są bardzo ekspresyjne i mocne w przekazie.

Czytaj więcej…

Bogusław Lustyk

Polski artysta specjalizujący się w malarstwie, rzeźbie i grafice użytkowej. Dzięki swoim pracą związanym z końmi został drugim w historii oficjalnym artystą Kentucky Derby. Otworzył galerię „Lustyk Art Studio & Gallery” w Saratoga Springs.

Czytaj więcej…


Galeria: