Wpisy


Patron Honorowy i Mecenas Legendy: Władysław Marcin Kosiniak-Kamysz – Wicepremier, Minister Obrony

Polski lekarz, samorządowiec i polityk, doktor nauk medycznych. Od 2015 prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego, poseł na Sejm VIII, IX i X kadencji.

Patron Honorowy: Prezydent Grudziądza Maciej Jan Glamowski

Polski ekonomista, menedżer i samorządowiec, doktor nauk ekonomicznych. Prezydent Grudziądza od 2018.

Opiekun: Stowarzyszenie Rodziny Jordan-Rozwadowskich

Organizacja służy dziś podtrzymywaniu kontaktów między członkami rodu, którzy w latach II wojny światowej zostali wypędzeni ze swych szlacheckich siedzib i w znacznej części rozproszyli się po świecie.

Opiekun: Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu

Muzeum w Grudziądzu, założone w 1884 roku. Od 2005 roku nosi ono imię Władysława Łęgi.



Generał broni Wojska Polskiego. W czasie I wojny światowej walczył na froncie rosyjskim. W 1916 zwolniony z armii austro-węgierskiej, współpracował z polskim ruchem niepodległościowym. 1918 powołany przez Radę Regencyjną na stanowisko szefa Sztabu Gen. WP. Jeden z organizatorów Polskich Sił Zbrojnych. W 1918-1919 dowodził armią „Wschód” w walkach z Ukraińcami o Lwów i Małopolskę Wsch. W 1919 szef pol. misji wojsk. na konferencję pokojową w Wersalu. W wojnie polsko-radzieckiej 1920 ponownie szef Sztabu Gen. W 1921-1926 generalny inspektor kawalerii. W czasie zbrojnego zamachu stanu, dokonanego przez J. Piłsudskiego w maju 1926, dowodził wojskami rządowymi. Po zwycięstwie piłsudczyków więziony. Zwolniony w 1927 i przeniesiony w stan spoczynku.

Na podstawie: Mała Encyklopedia Wojskowa, tom 3 R-Ż (1971)

Generał broni Tadeusz Jordan Rozwadowski należał do generacji, którą nazwano pokoleniem niepokornych. Urodzony tuż po powstaniu styczniowym, wychowany został w kulcie narodowych insurekcji, w których brali udział jego antenaci. Tradycje wojskowe rodziny spowodowały, że w poszukiwaniu dróg do niepodległej Polski wybrał pozornie najbardziej kontrowersyjną – służbę w obcej (austro-węgierskiej) armii. W wojsku Austro-Węgier spędził większą część swego niezwykle barwnego życia. Do Wojska Polskiego trafił już jako dojrzały człowiek i doświadczony dowódca w stopniu generała leutnanta.

W okresie wojen o niepodległość Polski, a następnie pokojowej rozbudowy polskich sił zbrojnych aż do zamachu majowego, pełnił wiele bardzo ważnych funkcji, mając wpływ na losy kraju. Był pierwszym organizatorem Sztabu Generalnego WP, dowódcą Armii „Wschód” w wojnie polsko-ukraińskiej, szefem Polskiej Misji Wojskowej w Paryżu oraz szefem Sztabu Generalnego w przełomowym okresie wojny polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu wojny objął stanowisko Generalnego Inspektora Kawalerii, organizując i modernizując tę broń. W maju 1926 r. stanął na czele wojsk rządowych. Po dojściu do władzy Józefa Piłsudskiego był niewinnie więziony. Zarzucono mu popełnienie nadużyć finansowych, czego nowe władze nigdy nie udowodniły. Dwa lata później, po wyjściu na wolność, generał zmarł w nie do końca wyjaśnionych okolicznościach. Wśród polskiej generalicji niewielu dowódców z jego pokolenia miało równie wielki wkład w odbudowę niepodległej Polski. Należy do nich zaliczyć: Józefa Dowbor-Muśnickiego, Józefa Hallera oraz Stanisława Szeptyckiego. Ci generałowie mają już swe biografie.

Mimo tak wielkich zasług trudno powiedzieć, aby postać Tadeusza Rozwadowskiego była dziś szerzej znana. Generał postrzegany jest głównie przez pryzmat jego wielkiego i dramatycznego konfliktu z marszałkiem Piłsudskim o autorstwo planów bitwy warszawskiej oraz jako obrońca legalnego rządu i prezydenta RP w czasie trzydniowej wojny domowej w maju 1926 r. Tak postrzegali Rozwadowskiego zarówno jego sympatycy, jak i przeciwnicy. „Rozwadowski i Piłsudski – pisał Władysław Studnicki – dwaj wielcy ludzie naszej epoki. Jako wojskowy, Rozwadowski stał wyżej od Piłsudskiego. Pod względem rozumienia sytuacji polityki zewnętrznej nie ustępował mu, a nawet przewyższał, nie on jednak, a Piłsudski doszedł do władzy, nie on, a Piłsudski zdobył dusze znacznego zastępu młodzieży, która pozostawała mu wierna, i przez całe życie był legendą dla mas żołnierskich. […] Egotyzm Piłsudskiego, jego nieoddzielanie Polski od osoby własnej, pchnęły go do przewrotu majowego. Wiedział, że jest źle, nie chciał ówczesnych szachrajek partyjnych, lecz nie miał planu niezbędnych reform. Dojście do władzy Piłsudskiego stało się więc dla niego osobistą tragedią. Niedojście do władzy Rozwadowskiego mógł też Rozwadowski uważać za swą tragedię; nie szedł on systematycznie do władzy, lecz uświadamiał sobie swoje zasługi, lecz mylił się, gdy mniemał, że zasługi wiodą do władzy”.

Spór Rozwadowskiego z Piłsudskim był pierwotnie główną przyczyną niepowstania naukowej biografii pierwszego szefa sztabu i najwybitniejszego z polskich sztabowców XX wieku. Cenzura obowiązująca w czasach PRL oraz brak dostępu do zbiorów archiwalnych spowodowały, że również po II wojnie światowej dzieła takiego nie opracowano. Z tych samych powodów nazwisko generała zostało wymazane ze szkolnych podręczników zarówno sanacyjnych, jak i powojennych4, toteż pamięć o nim z wolna zaczęła się zatracać. Brak pełnej biografii pierwszego szefa sztabu, jego niezwykłe, pełne nieoczekiwanych zwrotów życie oraz bezpośredni udział w przełomowych dla Polski momentach dziejowych, wreszcie tragiczna śmierć po niezasłużonym więzieniu, stanowią główną przyczynę, dla której autor podjął się napisania niniejszej książki.

Niezwykle aktywne życie Tadeusza Rozwadowskiego, wynikające ze specyfiki służby wojskowej, częste zmiany miejsca pobytu oraz podróże związane z działalnością dyplomatyczną powodują, że dziś niezwykle trudno jest zebrać materiał dokumentujący biografię generała. Pełną rekonstrukcję jego poglądów społecznych i politycznych, a także ustalenie danych dotyczących życia osobistego uniemożliwia fakt zniszczenia dokumentów rodzinnych rodu Rozwadowskich (w tym świadectw szkolnych generała i jego bogatej korespondencji z krewnymi z czasów służby w wojsku Austro-Węgier) podczas pożaru dworu w Glinnej w 1915 r. Dokumenty osobiste, które pozostały po śmierci Rozwadowskiego w rękach rodziny, uległy zniszczeniu w czasie II wojny światowej we Lwowi.

Spośród krajowych instytucji owocna okazała się kwerenda w Centralnym Archiwum Wojskowym, umożliwiająca prześledzenie działalności wojskowej Rozwadowskiego. Szczególnie wartościowe dokumenty znaleziono w zespołach: Akta personalne (akta personalne gen. broni Tadeusza Jordan Rozwadowskiego), Biuro Ścisłej Rady Wojennej, Generalny Inspektorat Kawalerii, Gabinet Ministra Spraw Wojskowych, Kolekcje rękopisów, Komisja Wojskowa Tymczasowej Rady Stanu, Oddział I NDWP, Departament Sprawiedliwości MS Wojsk. oraz Wojskowe Biuro Historyczne. Spośród licznych opracowań zachowanych w CAW pomocny był zwłaszcza maszynopis pracy Włodzimierza Gierowskiego „Organizacja sił zbrojnych z ramienia Rady Regencyjnej w przededniu niepodległości” (zachowany w zespole WBH) oraz niepublikowany rękopis Mariana Kukiela „Osobistości kierownicze w bitwie warszawskiej” (w zespole Dokumenty osobiste i materiały historyczne Mariana Kukiela).

Istotnych wiadomości, zwłaszcza na temat działalności dyplomatycznej Rozwadowskiego, dostarczyła kwerenda w Archiwum Akt Nowych. Odnośne dokumenty odnaleziono m.in. w zespołach: Akta attache wojskowych RP, Akta Józefa i Aleksandry Piłsudskich, Ambasada RP w Waszyngtonie, Archiwum Ignacego Paderewskiego. Niezwykle przydatne okazały się także dokumenty i materiały zawarte w Aktach gen. Lucjana Żeligowskiego, odsłaniające kulisy sprawy prowadzonej przeciwko Rozwadowskiemu w latach 1926-1928.

Dokumenty zdeponowane w Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, zwłaszcza pokaźny zespół dotyczący rodziny Rozwadowskich, umożliwiły autorowi rekonstrukcję przeszłości rodu, z którego wywodził się pierwszy szef Sztabu Generalnego WP. We wrocławskiej bibliotece odnaleziono, najprawdopodobniej jedyną zachowaną, większą serię korespondencji generała skierowaną głównie do kuzyna Adama Rozwadowskiego. Bezcenne okazały się także liczne rękopisy pamiętników i wspomnień, znajdujące się we wrocławskim Ossolineum (szczegółowy wykaz w bibliografii). Do nich należy zaliczyć przede wszystkim własne wspomnienia bohatera biografii z I wojny światowej oraz pamiętnik jego ojca, Tomisława Rozwadowskiego. Fragmentarycznych informacji na temat Rozwadowskiego dostarczyła także kwerenda w Wojskowym Instytucie Historycznym w Warszawie, Archiwum Państwowym w Krakowie (zespół NKN), Archiwum PAN w Warszawie (Diariusz Leopolda Jaworskiego7 *), Archiwum Krakowskim oo. Kapucynów oraz Archiwum na Jasnej Górze w Częstochowie.

Niezwykle ważnym uzupełnieniem dokumentów odnalezionych w kraju była kwerenda przeprowadzona za granicą. Na szczególną uwagę zasługują dokumenty odnalezione w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku, zwłaszcza z zespołu: Teki Rozwadowskiego i Adiutantura Generalna Naczelnego Dowództwa, które ilustrują działalność dyplomatyczną generała oraz jego wkład w zwycięstwo 1920 r.

Memoriały i rozkazy Rozwadowskiego, gdy dowodził Armią „Wschód”, odnaleziono natomiast w Bibliotece Polskiej w Paryżu w zespole: Spuścizna Kawałkowskiego. Ważnym uzupełnieniem były także Protokoły Kapituły Orderu Virtuti Militari zdeponowane w Instytucie Polskim i Muzeum gen. Sikorskiego w Londynie. Z Osterreichisches Staatsarchiv-Kriegsarchiv w Wiedniu wykorzystano natomiast ewidencję wojskową generała z czasów służby wojskowej w armii austriackiej, zaś w Lwowskiej Bibliotece Naukowej im. W. Stefanyka odnaleziono korespondencję Rozwadowskiego z Michałem Łempickim.

Cennym uzupełnieniem bazy źródłowej do biografii gen. Rozwadowskiego były zbiory prywatne oraz relacje złożone przez nestora rodziny, inż. Stanisława Rozwadowskiego z Katowic.

Dotychczasowa literatura poświęcona Rozwadowskiemu, choć ilościowo przedstawia się okazale, pod względem merytorycznym jest dość uboga. Do najważniejszych prac należy wydana w 1929 r. przez płk. Adama Rozwadowskiego księga pamiątkowa zatytułowana Generał Rozwadowski. Nie będąc dziełem naukowym, praca ta zawiera wiele błędów oraz hagiograficznych uproszczeń. Z drugiej strony względy cenzuralne uniemożliwiły autorowi omówienie wielu drażliwych dla ówczesnych władz kwestii z życiorysu generała. Mimo to przez ponad 60 lat księga była głównym źródłem informacji o temat życiu i działalności Rozwadowskiego, z której chętnie korzystali zarówno historycy, jak i publicyści.

W okresie międzywojennym, obok tego dzieła, opublikowano także biogram generała w Encyklopedii wojskowej pod redakcją Ottona Laskowskiego, a osobny rozdział w swej publicystycznej pracy poświęcił Rozwadowskiemu wspomniany Władysław Studnicki. Współcześnie biogramy Rozwadowskie go opublikowali także: Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Stanisław S. Nicieja, Piotr Stawecki, Andrzej Suchcitz oraz Jan Rydel. Z tekstów tych na uwagę zasługuje zwłaszcza obszerny i rzeczowy artykuł biograficzny Piotra Staweckiego zamieszczony w „Polskim Słowniku Biograficznym”. Rozwadowskim, jako generałem pochodzącym z armii austriackiej, interesowali się także historycy austriaccy. Jego życiorysy znalazły się w „Osterreichisches Biographisches Lexikon” oraz w dziele Oskara Hoffmana i Gustava Hubki poświęconym kawalerom Orderu Wojskowego Marii Teresy. Interesujący esej wspomnieniowy opublikował także emigracyjny historyk wojskowości Kornel Krzeczunowicz.

Ograniczenia cenzuralne zniesione w latach dziewięćdziesiątych zaowocowały kolejnymi próbami biografii gen. Rozwadowskiego. Staraniem rodziny i przyjaciół ukazała się książka Tadeusz Jordan Rozwadowski. Generał broni, pod redakcją Stanisława Rozwadowskiego i z wprowadzeniem Stanisława S. Niciei. Na pracę złożyły się teksty źródłowe, m.in. rozkazy operacyjne generała oraz wspomnienia i opracowania opublikowane w trudno dostępnej prasie emigracyjnej i przedwojennej reprezentującej mało krytyczny, sprzyjający generałowi, narodowy punkt widzenia. Wybór ten poprzedziła ponadto publikowana wersja pracy magisterskiej Janusza Berdzika, posiadająca wiele słabości tego typu opracowań, ale porządkująca podstawowe fakty z życiorysu generała. Mimo tych obiekcji książka Tadeusz Jordan Rozwadowski. Generał broni odegrała doniosłą rolę w popularyzowaniu prawie zapomnianej postaci generała u progu III Rzeczypospolitej. Podobne cechy wykazują emigracyjne prace Jędrzeja Giertycha, namiętnego antagonisty piłsudczyzny oraz wielkiego i dość bezkrytycznego admiratora osoby i dzieła gen. Rozwadowskiego. Wymogów pełnej biografii nie spełnia także ostatnio wydana praca o Rozwadowskim autorstwa Tadeusza Kmieciaka, będąca właściwie rozszerzonym szkicem biograficznym. Książka ta powiela wiele błędów merytorycznych z życia generała. Wagę tej pracy umniejsza ponadto fakt, że w skromnej broszurze historyk postanowił umieścić sporo danych z dziejów polskiego Sztabu Generalnego, nie zawsze mających związek z biografią Rozwadowskiego. Podobne zarzuty należy postawić niepublikowanej pracy Jerzego Szymańskiego, której istotną zaletą jest jednak szersze wykorzystanie akt personalnych generała z okresu jego służby w armii austriackiej.

Duży walor poznawczy mają opublikowane w różnych okresach przez Bolesława Woszczyńskiego, Edwarda Czapiewskiego oraz Macieja Jagórę listy, memoriały i rozkazy operacyjne gen. Rozwadowskiego. Ze względu na wzajemne stosunki Piłsudskiego z Rozwadowskim ważnym źródłem pozostają także pisma marszałka, z 1920 rokiem na czele. Z tych samym powodów na uwagę zasługują protokoły Rady Obrony Państwa oraz ocena polskiej generalicji dokonana przez Piłsudskiego. Bezcenne, bo ilustrujące poglądy generała w niektórych kwestiach politycznych, wojskowych i gospodarczych, są jego własne prace i wywiady publikowane na łamach prasy wojskowej: „Bellony”, „Polski Zbrojnej”, „Wiadomości Polskich”, „Szańca” oraz w bliskich mu dziennikach: „Czas”, „Głos Narodu”, „Kurier Lwowski” i „Warszawianka”. Ważnym źródłem w tym względzie pozostają także pamiętniki i wspomnienia polityków II RP, z którymi wielokrotnie stykał się generał. Do nich należy zaliczyć przede wszystkim: Wincentego Witosa, Macieja Rataja, Władysława i Stanisława Grabskich, Zygmunta Lasockiego, Leona Bilińskiego oraz Hermana Liebermana. Znacznie rzadziej, co należy odnotować ze zdziwieniem, nazwisko Rozwadowskiego pojawia się na łamach diariuszy opublikowanych przez byłych żołnierzy i dowódców Wojska Polskiego. Z tych na uwagę zasługują wspomnienia: Mariana Romeyki, Meriana Coopera, Stanisława Hallera, Bolesława Roi, Franciszka Arciszewskiego, a zwłaszcza Notatki… adiutanta generała, Marcelego Kyci.

Nazwisko Rozwadowskiego można także spotkać w wielu opracowaniach dotyczących I wojny światowej, wojen o niepodległość i granice Polski oraz okresu międzywojennego. Niestety, w nader wielu wypadkach postać generała potraktowana jest marginalnie. Jego działalność oraz poglądy na rozwój kwestii polskiej w I wojnie światowej ukazane są w nielicznych tylko monografiach i przyczynkach, wśród których warto wymienić prace: Janusza Gruchały, Christopha Fiihra, Tomasza Wawrzyńskiego oraz Włodzimierza Sulei45. Niektóre aspekty z działalności dyplomatycznej Rozwadowskiego omawiają w swych przyczynkach i książkach: Richard Ulryc, Henryk Bułhak, Marian Leczyk oraz Józef Kukułka. Działalność wojskowa generała znalazła szczególnie odzwierciedlenie w pracach: Ernsta Wisshaupta, Mariana Kukiela, Władysława Sikorskiego oraz w nowszych opracowaniach: Michała Klimeckiego, Lecha Wyszczelskiego i Mieczysława Pruszyńskiego. Oczywiście, pierwszy szef Sztabu Generalnego pojawia się także na łamach szerszych syntez poświęconych dziejom politycznym Polski oraz historii Wojska Polskiego pióra takich znanych historyków, jak: Władysław Pobóg-Malinowski, Janusz Pajewski, Andrzej Garlicki, Mieczysław Wrzosek, Marian Zgómiak oraz Piotr Stawecki.

Źródło: „Generał broni Tadeusz Jordan Rozwadowski” (2002) – Patelski Mariusz

Autor wpisu: Mariusz Patelski | Aktualizowano: 2025/07/01


Tadeusz Rozwadowski zmarł 18 października 1928 roku o godzienie 13:40 w lecznicy św. Józefa przy ul. Hożej w Warszawie. Ostatnią wolą generała było pochowanie go na Cmentarzu Obrońców Lwowa – wśród swoich żołnierzy.



Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij wybraną zakładkę, a następnie interesujący Cię link, aby otworzyć powiązane materiały
w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (www.pcbj.pl):

„Organizator polskiej kawalerii” (2002) – Patelski Mariusz

„Generał Rozwadowski, zapomniany bohater” (2020) – Paweł Łepkowski

„Generał Rozwadowski. Pierwszy „wyklęty” II RP” (2021) – Piotr Relich

„Tadeusz Rozwadowski – ten, który zatrzymał bolszewików” (2019) – Sławomir Zagórski

„Generał Tadeusz Jordan Rozwadowski” (2007)

„Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920-1939” (2008) – Lesław Kukawski, Juliusz S. Tym, Teodor Wójcik

„Generał broni Tadeusz Jordan Rozwadowski” (2002) – Mariusz Patelski

„Wspomnienie o Generale Tadeuszu Rozwadowskim” (1983) – Kornel Krzeczunowicz

„List Piłsudskiego do Rozwadowskiego” (1920) – Józef Piłsudski

„Rozkaz operacyjny Nr 10.000” (1920) – Tadeusz Rozwadowski

„Bitwa pod Warszawą – Głos faktów i dokumentów historycznych” – Roman Michałowski

„Kapituła Orderu Orła Białego odmówiła uhonorowania gen. Rozwadowskiego” (2025) – Wojtek Duch

„Minister upomniał się o zapomnianego bohatera Wystąpię do prezydenta” (2024)

„Minister obrony wystąpię o Order Orła Białego dla gen. Rozwadowskiego” (2024) – Jakub Borowski


Odnośniki do innych źródeł:



Pokrewne Legendy:

Marek Roszczynialski

Olimpijczyk. Mistrz Polski. Żołnierz. Hodowca. Działacz sportowy w jeździectwie. Kawaler Orderu Odrodzenia Polski. Rotmistrz Wojska Polskiego.

Tadeusz Komorowski

Pułkownik kawalerii WP. Komendant Główny Armii Krajowej. Dowódca Powstania Warszawskiego. Premier rządu RP na uchodźstwie.

Sergiusz Zahorski

Generał brygady Wojska Polskiego, szef Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej, współtwórca polskiego jeździectwa sportowego, uczestnik Igrzysk Olimpijskich 1912 w reprezentacji Rosji.

Leon Kon

Trener jeździectwa, współtwórca Polskiego Związku Jeździeckiego i jego sekretarz generalny. Kawaler Krzyża Walecznych i Srebrnego Krzyża Zasługi.

Józef Trenkwald

Żołnierz, jeździec, brązowy medalista IO Amsterdam 1928, WKKW druż, Kawaler orderu Virtuti Militari, Krzyż Cesarza Karola, Krzyż Walecznych.

Kazimierz Suski de Rostwo

Żołnierz. Jeździec. Trener. Olimpijczyk z IO Paryż 1924 (7 miejsce). Ppłk. Dowódca 21 Pułku Ułanów Nadwiślańskich (bitwa pod Mokrą).

Leon Burniewicz

II Wicemistrz Polski w Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego. Żołnierz, Trener. Działacz Polskiego Związku Jeździeckiego. Odznaczony Medalem za Wojnę 1939. Major Wojska Polskiego.

Władysław Belina-Prażmowski

Pułkownik kawalerii Wojska Polskiego. Kawaler Orderu Virtuti Militari. Dowódca pierwszego oddziału kawalerii legionowej, legendarnej „siódemki Beliny”.

Stanisław Czerniawski

Rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, olimpijczyk (Berlin 1936), kawaler Orderu Virtuti Militari. Poległ w obronie Polski 10 września 1939 w rejonie Chruślina.

Centrum Wyszkolenia Kawalerii

Centrum szkolenia kawalerii Wojska Polskiego II RP w latach 1928-1939 w garnizonie Grudziądz. Było największą tego typu wojskową jednostką szkoleniową w Europie. 

Tadeusz Sokołowski

Żołnierz, sportowiec, 3x medalista MP, 2 wicemistrz Armii (1935), olimpijczyk IO Berlin 1936 (Zbieg II), 1937-39 szef sekcji jeździeckiej WKS Legia, cichociemny zakatowany przez Gestapo w Mińsku.

Jerzy Iwanowski

Żołnierz, kawalerzysta, hodowca koni, oficer I dywizji pancernej generała Maczka. Twórca szkoły jazdy na koniach lipicańskich w Johannesburgu.

Seweryn Kulesza

Major kawalerii WP, srebrny medalista olimpijski w jeździectwie (Berlin 1936). Mistrz Polski w WKKW w 1936 i 1937, oraz w ujeżdżeniu w 1937.

Jan Kazimierz Mickunas

Żołnierz, jeździec, nauczyciel, trener. Kawaler orderu wojennego Virtuti Militari. Wicemistrz polski WKKW, Warszawa 1934.

Henryk Dobrzański

Żołnierz, jeździec, olimpijczyk. Ostatni polski dowódca Oddziału Wydzielonego w czasie II wojny światowej. Zginął z bronią w ręku.

Kazimierz Szosland

mjr sł. st. Wojska Polskiego, czołowy jeździec polski w latach 1923-1935, dwukrotny olimpijczyk (1924 i 1928 – srebro).

Karol Rómmel

Żołnierz, trener, artysta w malarstwie, rysunku i jeździe konnej. Trzy krotny olimpijczyk (1912 – Sztokholm, 1924 – Paryż, 1928 – Amsterdam). Działał w KJK w Łodzi (1937) oraz JLKS Sopot (po wojnie).



Galeria:

Zdjęcia pochodzą z archiwum Narodowego Archiwum Cyfrowego, Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie, Ośrodka Karta oraz zbiorów prywatnych.

Wstęp do pierwszego numeru Przeglądu Kawaleryjskiego – polskiego miesięcznika o tematyce wojskowej, ukazujący się w latach 1924–1939. Powstał w lipcu 1924 z inicjatywy oficerów kawalerii i pod patronatem Generalnego Inspektora Kawalerii – gen. Tadeusza Rozwadowskiego. Źródło: Przegląd Kawaleryjski 1924 R.1 Nr1 [www.wbc.poznan.pl] [2025/05/13]




Patron Honorowy: Małgorzata Kidawa-Błońska – marszałek Senatu XI kadencji

Z domu Grabska – polska polityk i producentka filmowa, z wykształcenia socjolog. Marszałek Sejmu VII kadencji, marszałek Senatu XI kadencji. Posłanka na Sejm V, VI, VII, VIII i IX kadencji, senator XI kadencji

Patron Honorowy: Piotr Piniński, prezes Fundacji Lanckorońskich

Członek rady nadzorczej Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki, rady programowej i zespołu ekspertów Muzeum ks. Lubomirskich we Wrocławiu, oraz komisji biograficznej Polskiej Akademii Umiejętności, autor prac historycznych, właściciel maj. ziemskiego.

Patron Honorowy: Muzeum Powstania Warszawskiego

Muzeum historyczne w Warszawie, samorządowa instytucja kultury m.st. Warszawy, utworzone w 1983 jako Muzeum i Archiwum Powstania Warszawskiego. Zostało otwarte 31 lipca 2004, w przeddzień 60. rocznicy wybuchu powstania.

Mecenas:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Mecenasem Legendy Tadeusza Komorowskiego

Opiekun: Adam Krupa – Burmistrz Miasta Głubczyce

Po II wojnie światowej do Glubczyc dotarło wielu repatriantów z Kresów, a dokładnie mieszkańców okolic Tarnopola, gdzie stacjonował 9. Pułku Ułanów Małopolskich.

Opiekun: Ośrodek KARTA

Największe w Polsce archiwum społeczne, stawiające sobie za cel dokumentowanie najnowszej historii Polski oraz Europy Środkowo-Wschodniej oraz upowszechnianie wiedzy o niej.

Opiekunowie: Barbara Seidel, Adam Komorowski



Pułkownik kawalerii WP. Komendant Główny Armii Krajowej.
Premier rządu RP na uchodźstwie. Ojciec Mieczysław. Matka Wanda z domu Zaleska. Siostra Jadwiga. Brat Władysław. Żona Irena z domu Lamezan-Salins. Synowie Adam i Jerzy. Absolwent Akademii Wojskowej – Franz Józef Militär Akademie w Wiedniu.

Generał Tadeusz Bór Komorowski pochodził z jednego z najstarszych arystokratycznych polskich rodów a jego przodkowie w linii prostej, legitymujący się herbem Korczak, posiadali dobra m. in. w powiecie trembowelskim. Mowa o już wspomnianej postaci, Adamie Komorowskim (prawdopodobnie 6xpradziakek Generała), który pozostawał właścicielem dóbr w Łoszniowie. On to obdarował zakon karmelitów, sprowadzony do Trembowli w 1617 r. przez ówczesnego starostę Piotra Ożgę z Ossy, niebagatelną sumą 6000 złp z przeznaczeniem na budowę kościoła.(…)

Ze względu na bardzo trudną sytuację materialną rodziny a także zachęcony przez Rozwadowskiego, po ukończeniu w 1913 r. gimnazjum we Lwowie, wstąpił do Franz Josef Militӓr-Akademie w Wiedniu (w późniejszych latach ukończył studia na Politechnice Lwowskiej). Pytany przez Kornela Krzeczunowicza o powody decyzji odpowiedział, że ją przemyślał i że w przyszłości Polska będzie potrzebowała „żołnierzy z prawdziwego zdarzenia”. Zadziwiająco dojrzała wypowiedź, jak na osiemnastolatka, lubującego się w sporcie. W tym samym czasie w Akademii studiował Władysław hr. Piniński. Po ukończeniu Akademii w 1915 r., jako kadet kawalerii został podporucznikiem ze starszeństwem z 15 marca 1915 r. w Pułku Ułanów Obrony Krajowej nr 3, przemianowanym dwa lata później na 3. Pułk Strzelców Konnych. Od 1914 r. trwały działania wojenne i Tadeusz brał w nich udział na froncie rosyjskim i włoskim. Na stopień porucznika został awansowany w 1916 r. ze starszeństwem z 1. listopada. W 1918 r. gdy rotmistrz Józef Dunin-Borkowski rozpoczął w Dębicy organizowanie 3.pułku strzelców konnych, wkrótce (w lutym 1918 r.) przemianowanego na 9.pułk ułanów, porucznik Tadeusz Komorowski, który wprost z frontu włoskiego przyprowadził grupę żołnierzy wyposażoną w dwanaście karabinów maszynowych (w Grazu stoczyli bitwę z żołnierzami austriackimi, próbującymi odebrać im broń), wstąpił do powstającego pułku i był jego współorganizatorem. Brał udział w wojnie z Ukraińcami w 1919 r. i w 1920 – z bolszewikami. W czasie wojny polsko-bolszewickiej jako kapitan kawalerii w 12.pułku ułanów podolskich, prowadząc pułk 31 sierpnia do walki w czasie bitwy pod Komarowem, został ranny, lecz wstępnie opatrzony na polu walki, odmówił zejścia i dopiero wieczorem został przez generała Rómmla przemocą odesłany do szpitala polowego. Zweryfikowany został jako rotmistrz (starszeństwo z 1 VI 1919 r. lok. 69), w 1923 r. za udział w wojnie 1918-1921 został 26 I 1922 r. odznaczony Orderem Virtuti Militari kl. V (nr 3001). Pozostał wierny kawalerii. Po zakończeniu działań bojowych i częściowej demobilizacji, dostrzeżono najpewniej talent jeździecki Komorowskiego, bowiem już pod koniec listopada 1920 r. powierzono mu nauczanie jazdy konnej w pułku. W 1921 r. wrócił do 9.pułku ułanów, obejmując funkcję zastępcy dowódcy pułku, stacjonującego wówczas w Żółkwi. W 1922 r. Komorowski odszedł z pułku po przeniesieniu na dziesięciomiesięczny kurs doskonalenia jazdy konnej do Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu a już pod koniec tego roku powierzono mu stanowisko instruktora jazdy konnej w Oficerskiej Szkole Artylerii w Toruniu, w której szkolił pierwszy turnus podchorążych. W tym samym roku Pułk częściowo osiadł w Czortkowie (dowództwo pułku, pluton łączności, szwadrony 2. i ckm), częściowo w Wygnance pod miastem, zaś szwadrony 1., 3. i 4. – w Trembowli (pluton pionierów stacjonował w tych latach w Brzeżanach, zaś szwadron zapasowy – w Stanisławowie). Awans na stopień majora otrzymał w 1923 r. (starszeństwo z 1 VII 1923 r. lok. 22), a w 1924 r. został przeniesiony do 8. Pułku Ułanów dowodzonego przez ppłk Władysława Bzowskiego (byłego męża znanej poetki, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, córki malarza Wojciecha Kossaka). Duży nacisk dowódcy na szkolenie kawaleryjskie pozwolił Komorowskiemu na zajęcie się tym, co lubił najbardziej – specjalnym szkoleniem sportowym. Komorowski był w swoim żywiole jako dowódca 2.dywizjonu stacjonującego w Kobierzynie pod Krakowem, gdzie dobre warunki do jazdy konnej pozwalały na doskonalenie umiejętności. Kilkunastu jeźdźców z tego pułku uprawiało jazdę sportową, zaś konie należały do ekstraklasy polskiej – reprezentowali więc Polskę w konkursach międzynarodowych. Major Tadeusz Komorowski należał do grupy olimpijczyków. Igrzyska Olimpijskie w Paryżu w 1924 r. odbyły się po raz pierwszy z udziałem reprezentacji Polski, także przy udziale jeźdźców (…),

(…)to właśnie ekipa polska w Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego w składzie: ppłk Karol Rómmel na Krechowiaku, rtm. Kazimierz Suski na Katty Lady, por. Kazimierz Szosland na Heli i mjr Tadeusz Komorowski na Amonie pokonała wszystkie przeszkody bardzo dobrze. Niedostateczną jakość koni jeźdźcy nadrabiali brawurą i doskonałą techniką jazdy. By koni zbytnio nie męczyć, jeźdźcy polscy prowadzili je całymi kilometrami za uzdę. Komisja uznała, że tylko Polacy wykonali zadanie w całości. Ostatecznie uplasowali się na siódmej pozycji. W klasyfikacji ogólnej konkursu mjr Tadeusz Komorowski zajął 26 miejsce. Uznano, że osiągnięcie lepszych wyników nie było wówczas możliwe ze względu na jakość posiadanych koni.

W 1926 r. powierzono mu organizację Szkoły Podoficerów Zawodowych Kawalerii we Lwowie, mianując komendantem Szkoły. Zadaniem szkoły było ujednolicić wyszkolenie podoficerów zawodowych kawalerii, pochodzących z różnych armii zaborczych, zwiększyć dyscyplinę i wyszkolić. Przeniesienie szkoły do odległego o 50 km od Lwowa Jaworowa pozwoliło Komorowskiemu na branie udziału w konkursach na lwowskim konnym torze wyścigowym. Korzystał z koni własnych dobrej półkrwi i innych koni do jazdy sportowej, które sam trenował, pochodzącymi z hodowli hrabiego Tarnowskiego z Chorzelowa. Najczęściej dosiadał gniadej klaczy, Prawnuczki. Na wyścigach we Lwowie zdobył wiele nagród, lecz startował także z powodzeniem w konkursach na krytej ujeżdżalni. Sukcesy sportowe nie szły w parze z dobrym życiem osobistym. Rodzina, po zamieszkaniu we Lwowie, borykała się z problemami finansowymi. Tadeusz Komorowski w miarę swoich możliwości starał się pomagać, jednak nie był w stanie jej utrzymać. Problemy zdrowotne brata i ojca, w konsekwencji samobójcza śmierć tego drugiego, spędzały Tadeuszowi sen z powiek. Pracował jednak i trenował awansując i osiągając sukcesy w sportach hippicznych. W listopadzie 1927 r. major Tadeusz Komorowski objął stanowisko dowódcy 9.Pułku po ppłk dypl. Januszu Pryzińskim a od 1 I 1928 r. otrzymał awans na stopień podpułkownika (starszeństwo z 1 I 1928 r. lok. 18). Pułk stacjonował wówczas w Czortkowie i Trembowli.

W 1927 r. we Lwowie odbyły się zawody konne Sokoła-Macierzy Zakończenie biegu „Militari” miało miejsce 17 maja. Mjr Komorowski na Prawnuczce zwyciężył, zdobywając 1863 na 2000 możliwych. Leon Krzeczunowicz, prowadzący w klasyfikacji, został zdyskwalifikowany za ominięcie przeszkody. Kilka dni później, 23 maja Komorowski zwyciężył w biegu myśliwskim na klaczy Ta Trzecia, zdobywając nagrodę w postaci złotej papierośnicy o wartości 800 zł, w której znajdowało się 100 zł. Komorowski bardzo tę nagrodę cenił. W tym okresie poznał swoją przyszłą żonę, Irenę Lamezan-Salins, córkę generała Roberta Lamezan-Salins. (…)

Liczne zajęcia płk Komorowskiego w pułku nie stanowiły przeszkody w braniu udziału w zawodach hippicznych. W tym okresie planował we wrześniu ślub z Ireną Lamezan-Salins, córką generała Roberta Lamezan-Salins. Miał się odbyć w Świrzu, posiadłości należącej do matki Ireny. W czasie zawodów Czempionatu Armii (późniejszy Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego), których wygranie stanowiło marzenie Komorowskiego, miał miejsce wypadek. Podczas biegu w terenie, w którym dosiadał Prawnuczki (ur. 1927 r.), klaczy przez siebie ujeżdżanej, na której wygrał wiele konkursów, skacząc przez sągi drewna, w wyniku zahaczenia nogą o kłodę, klacz przewróciła się, przygniatając jeźdźca. Doznał złamania dwóch żeber i obojczyka, a wkrótce, w lipcu, podczas wspomnianych wyżej manewrów, nagle spuchł i znalazł się w szpitalu. Diagnoza na ówczesny stan wiedzy medycznej nie pozwalała na optymizm – uszkodzona podczas wcześniejszego wypadku nerka i początek uremii. Wprawdzie planowany ślub odłożono ale leczenie nie przynosiło rezultatów. Dopiero terapia podjęta w wyniku diagnozy doktora Alfreda Edelmanna w szpitalu w Wiedniu i kilkumiesięczny pobyt w Heluanie w Egipcie dały pozytywne rezultaty. Planowany w Świrzu ślub odbył się 24 II 1930 r., jednak daleko od siedziby rodowej Ireny, w polskim kościele w Wiedniu.(…)

W 1933 r. Komorowski został awansowany na stopień pułkownika (ze starszeństwem z dnia 1 I 1933 r.). Jak wspomina w swoim opracowaniu oficer 9.pułku, legendarny rtm. Edward Ksyk, „Z przybyciem nowego dowódcy w pułku powiał inny duch.”. Rozpoczęto ćwiczenia doskonalące jazdę na ujeżdżali pod okiem dowódcy pułku, który ćwiczył wraz z oficerami. Równocześnie nie zaniedbywano ćwiczeń w terenie, ćwiczeń aplikacyjnych na mapie, szkolenia bojowego, musztry i strzelania. Sport konny, dotychczas uprawiany przez kilka osób spośród kadry oficerskiej, zaczął obowiązywać całą oficerską młodzież. Na efekty nie trzeba było długo czekać – poziom jeździectwa w szwadronach zdecydowanie wzrósł. Zaczął obowiązywać staranny ubiór, stare, jeszcze z dostaw amerykańskich z okresu wojny, płaszcze wycofano (wykorzystano je do naprawy zniszczonych spodni), zastępując je płaszczami polskimi, wykonanymi zgodnie z obowiązującymi przepisami. Poziom wyszkolenia ulegał stopniowej poprawie, lecz płk Komorowski stale zwiększał wymagania.

Przed olimpiadą odbyły się w Nicei zawody, w których trenowani przez Komorowskiego zawodnicy zdobyli puchar.

Na przełomie 1935/36 odkomenderowano Komorowskiego do Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu, powierzając mu funkcję szefa ekipy jeździeckiej mającej stanowić reprezentację Polski w 1936 r. na XI Olimpiadzie w Berlinie. Już sam fakt wyboru osoby nie bywającej na warszawskich salonach, lecz pracującej gdzieś na krańcach (Kresach) Rzeczypospolitej, nie zabiegającej o zaszczyty, stanowiska i prestiżowe funkcje, świadczy, że doceniano go jako jeźdźca, organizatora i dyplomatę. Warto jednak wspomnieć, że poziom wyszkolenia i jakość koni reprezentacji Polski nie rokowały sukcesów. (…)

Jak się okazało, Komorowski potrafił natchnąć zawodników taką chęcią walki, że w Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego, mimo upadku rtm. Kaweckiego, skutkującego bólem pękniętego żebra, siła woli i poświęcenie dały wspaniałe rezultaty – srebrny medal w tym ciężkim konkursie. Zdobycie złotego medalu było jak najbardziej możliwe, gdyby strona polska oprotestowała medal zwycięzcy, niemieckiego porucznika Konrada von Wangenheima, który w wyniku upadku, złamaniu obojczyka i pęknięcia kości ramieniowej, ukończył bieg, dzięki pomocy kolegi. (…)

Przebieg Olimpiady wzbudził wiele protestów z powodu fałszowania wyników przez stanowiących większość, niemieckich sędziów. Kiedy na jednym z przedbiegów zawodnicy polscy niesłusznie otrzymali punkty karne, Komorowski tak ostro zaprotestował, że ostatecznie wycofano krzywdzącą decyzję. Polska ekipa w składzie: rtm. Zdzisław Kawecki, rtm. Seweryn Kulesza, rtm. Henryk Roycewicz-Leliwa w Wielostronnym Konkursie Konia Wierzchowego uzyskała drugą lokatę, zdobywając 911,7 pkt. (…)

Komorowski został w Grudziądzu i już w drugim dniu wojny, którą 1.września 1939 r., rozpoczęli Niemcy bombardowaniem Wielunia, sprawował kierownictwo ewakuacji Centrum do Garwolina a następnie kierował ośrodkiem zapasowym w Garwolinie, obejmującym Centrum Wyszkolenia Kawalerii oraz ośrodki zapasowe Mazowieckiej i Pomorskiej Brygady Kawalerii. Następnie, 3. września powierzono Komorowskiemu kierowanie obroną odcinka Wisły od Góry Kalwarii do Dęblina. Bohaterska walka o każdy skrawek polskiej ziemi, o każdą wieś, zagajnik, łąkę, nie przyniosła sukcesu. (…)

Funkcję komendanta Obszaru Zachodniego zaczął pełnić jesienią 1941 r. W ślad za nim wyjechała do Warszawy jego żona. W Warszawie posługiwał się fałszywymi dokumentami na nazwisko Jerzego Korabskiego. Małżonkowie mieszkali osobno, w pełnej konspiracji (ona jako panna nazwiskiem Malinowska). Komorowski, prócz obowiązków wojskowych, miał za zadanie, powierzone przez Grota-Roweckiego, utrzymywanie kontaktu z delegatem Rządu, Cyrylem Ratajskim. W lutym 1942 r. ZWZ został przemianowany na Armię Krajową, której organem dowodzenia była Komenda Główna. (…)

Trwało Powstanie, gdy armia sowiecka stanęła na drugim brzegu Wisły. Wraz z Sowietami, podporządkowani im, Polacy, którzy wstąpili w szeregi kościuszkowców, by walczyć o Polskę. Jeden z nich, były oficer 9.Pułku Ułanów Małopolskich, ppłk Edward Pisula, próbował na czele swego 3.pułku ułanów Ludowego Wojska Polskiego przeprawić się przez Wisłę (onegdaj ćwiczył z 9.pułkiem takie operacje na Dniestrze), by iść na pomoc powstańcom. Zatrzymany siłą, został uwięziony we Włochach, gdzie go zamordowano. Wierni synowie Rzeczypospolitej tak zostali ukształtowani przez swoich dowódców, takich jak gen. Komorowski i w taki sposób widzieli służbę dla Niej, składając najwyższą ofiarę. W czasie Powstania Komorowski chorował; prócz złej kondycji fizycznej i psychicznej, cierpiał na zapalenie zatok. Dolegliwości nasiliły się, gdy został ranny. Ostatecznie po 63 dniach walki zaprzestano działań, podpisując w Ożarowie Mazowieckim w siedzibie Obergruppenführera Ericha von dem Bach-Zelewskiego „Układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie”. Generał Tadeusz „Bór” Komorowski znalazł się w niewoli niemieckiej. (…)

Po interwencji szwajcarskiego posła Feldschera został zwolniony z niewoli. Wyzwolony został w okolicach Innsbrucku przez żołnierzy amerykańskich 103.Dywizji Piechoty. Po krótkim pobycie w Polskim Ośrodku Wojskowym (były oflag VIIA Murnau) i Paryżu, kilka dni po kapitulacji Niemiec, 12 maja 1945 r. przybył do Londynu.

Mimo tylu zasług i odznaczeń Generał nie otrzymywał po wojnie wynagrodzenia od rządu Brytyjskiego, tylko niewielkie kwoty on i jego żona dostawali z AK, co nie wystarczało na utrzymanie. Irena prowadziła firmę tapicerską, w której pracowali oboje. W tym okresie Komorowski odbył kilka podróży, związanych z pełnioną funkcją, do USA, gdzie uczestniczył w obchodach rocznicowych wybuchu Powstania Warszawskiego. Otrzymywał propozycje pracy jako doradca lecz ich nie przyjmował. Nie zapomniał o swoich podkomendnych, żołnierzach AK, wciąż przebywających w obozach jenieckich na terenie Niemiec. Zabiegał u Anglików o zezwolenie na ich emigrację z Niemiec do Anglii. Wobec zdecydowanego sprzeciwu domagał się zgody na swój wyjazd do Niemiec do obozu jenieckiego, w którym przebywali.

Generał Tadeusz Bór-Komorowski zmarł nagle na atak serca podczas polowania w okolicach Bletchley.

Wielkość postaci Generała, jego wybitna osobowość i cechy charakteru tego niezłomnego Polaka-Patrioty onieśmielają do tego stopnia, że dobór odpowiednich słów wyrażających podziw i szacunek jest niezwykle trudny. Warto jednak przytoczyć kilka wypowiedzi tych osób, które scharakteryzowały postać Generała. (…)

Źródło: Generał Tadeusz Bór Komorowski (2024)

Autor wpisu: Barbara Seidel | Aktualizowano: 2025/05/30


Tadeusz Komorowski zmarł 24 sierpnia 1966 roku. Został pochowany na cmentarzu Gunnersbury w Londynie. W 1994 prochy generała przywiózł do Polski jego syn. Złożono je w kwaterze Komendy Głównej AK na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 28-7-7).



9 Pułk Ułanów Małopolskich (mp. Trembowla, otok amarantowy)

Pułk został sformowany w 1809 roku w okresie Księstwa Warszawskiego. Brał udział w powstaniu listopadowym. Po latach niewoli pułk odtworzono w listopadzie 1918 roku w oparciu o polską kadrę austriackiego 3 Pułku Ułanów Obrony Narodowej.

Zmienił Czortków na Trembowlę,
Teraz płacze jak niemowlę.

Pułk dziewiąty chce czy nie chce,
Pod siodłami wozi wiechcie.

W szarży lecą jak szatany,
Borkowskiego to ułany.

Dobrzy w polu, źle odziani.
Borkowskiego to ułani.

A dziewiąty pułk morowy,
Rzuca lance, hajda w rowy.

Na Podolu wśród zbóż łanów,
Strzeże granic pułk ułanów.

Zakwitały białe róże.
Na krwi naszej, pod Podgórzem.


Źródło: Żurawiejki (1995) – Stanisław Radomyski



Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij wybraną zakładkę, a następnie interesujący Cię link, aby otworzyć powiązane materiały
w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (www.pcbj.pl):

„Generał Tadeusz Bór Komorowski” (2024) – Barbara Seidel

Wspomnienia Adama Komorowskiego (2024) [FILM]

„Irena Komorowska” (2024) – Barbara Seidel

„Irena z Lamezan-Salins Komorowska” (2023) – Magdalena Białonowska, Anna Kalinowska

„Decyzje 'Bora’ [fragmenty] (2023) – Wojciech Rodak

„Komendant” (1939-1943) (2023) | Fragment książki „Decyzje 'Bora'”, wyd. Ośrodek Karta

„Olimpijczyk” (1924-1939) (2023) | Fragment książki „Decyzje 'Bora'”, wyd. Ośrodek Karta

„Kawalerzysta” (1919-1923) (2023) | Fragment książki „Decyzje 'Bora'”, wyd. Ośrodek Karta

„Trembowla cz. VI” (2023) – Barbara Seidel

„Trembowla cz. V” (2021) – Barbara Seidel

„Trembowla cz. IV” (2020) – Barbara Seidel

„Trembowla cz. III” (2019) – Barbara Seidel

„Trembowla cz. II” (2018) – Barbara Seidel

„Trembowla cz. I” (2017) – Barbara Seidel

„U boku dowódcy AK” (2014) – Irena Komorowska

„Szwoleżerowie, Ułani i Strzelcy Konni w Fotografii Narcyza Witczaka-Witaczyńskiego” (2013) – Stanisław Zieliński, Leszek Nagórny

„Tadeusz Komorowski-Bór” (2012) – Witold Duński

„9 Pułk Ułanów Małopolskich 1809-1947” (2011) – Andrzej Przybyszewski

„Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920-1939” (2008) – Lesław Kukawski, Juliusz S. Tym, Teodor Wójcik

„Oddziały kawalerii II Rzeczypospolitej cz. 40” (1998) – L. Kukawski

„Żurawiejki” (1995) – Stanisław Radomyski

“9. Pułk Ułanów Małopolskich” (1993) – Lesław Kukawski

„O kawalerii polskiej XX wieku” (1991) – Cezary Leżeński, Lesław Kukawski

„Historia jeździectwa, cz. VII” (1990) – Witold Domański

„Olimpiada Paryska 1924 r.” (1990) – Leon Kon

„Olimpiada w Berlinie w 1936 r.” (1982) – Witold Pruski

„Księga jazdy polskiej” (1938) – Praca zbiorowa

„Panu rotmistrzowi Stanisławowi Olszowskiemu Komitet Organizacyjny Międzynarodowych Konkursów Hipicznych” (1927)

„Program wyścigów konnych na lotnisku Janowskim” (1927)


Odnośniki do innych źródeł:

„Generał Tadeusz Bór Komorowski” (2024) – Barbara Seidel

„Irena Komorowska” (2024) – Barbara Seidel

„Irena z Lamezan-Salins Komorowska” (2023) – Magdalena Białonowska, Anna Kalinowska

„Decyzje 'Bora’ [fragmenty] (2023) – Wojciech Rodak

„Komendant” (1939-1943) (2023) | Fragment książki „Decyzje 'Bora'”, wyd. Ośrodek Karta

„Olimpijczyk” (1924-1939) (2023) | Fragment książki „Decyzje 'Bora'”, wyd. Ośrodek Karta

„Kawalerzysta” (1919-1923) (2023) | Fragment książki „Decyzje 'Bora'”, wyd. Ośrodek Karta

„Trembowla cz. VI” (2023) – Barbara Seidel

„Trembowla cz. V” (2021) – Barbara Seidel

„Trembowla cz. IV” (2020) – Barbara Seidel

„Trembowla cz. III” (2019) – Barbara Seidel

„Trembowla cz. II” (2018) – Barbara Seidel

„Trembowla cz. I” (2017) – Barbara Seidel

„U boku dowódcy AK” (2014) – Irena Komorowska

„Szwoleżerowie, Ułani i Strzelcy Konni w Fotografii Narcyza Witczaka-Witaczyńskiego” (2013) – Stanisław Zieliński, Leszek Nagórny

„9 Pułk Ułanów Małopolskich 1809-1947” (2011) – Andrzej Przybyszewski

„Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920-1939” (2008) – Lesław Kukawski, Juliusz S. Tym, Teodor Wójcik

„Żurawiejki” (1995) – Stanisław Radomyski

„O kawalerii polskiej XX wieku” (1991) – Cezary Leżeński, Lesław Kukawski

„Księga jazdy polskiej” (1938) – Praca zbiorowa

„Panu rotmistrzowi Stanisławowi Olszowskiemu Komitet Organizacyjny Międzynarodowych Konkursów Hipicznych” (1927)

„Program wyścigów konnych na lotnisku Janowskim” (1927)

Poniżej zamieszczamy odnośniki do innych ciekawych źródeł, które nie prowadzą do naszej Biblioteki i nie mamy wpływu na wyświetlane tam treści.

Razem z hiperłączem zamieszczamy widoczny adres artykułu oraz datę kiedy odnośnik ostatni raz był przez nas sprawdzany. Linki domyślnie otwierają się w nowym oknie.



Pokrewne Legendy:

Tadeusz Rozwadowski

Polski wojskowy, Feldmarschalleutnant cesarskiej i królewskiej Armii, generał broni Wojska Polskiego, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w czasie bitwy warszawskiej 1920, Generalny Inspektor Jazdy i Generalny Inspektor Kawalerii Wojska Polskiego w latach 1921–1926, w maju 1926 roku dowódca legalnych sił rządowych odpierających pucz Józefa Piłsudskiego, konstruktor i wynalazca wojskowy.

Czytaj więcej…

Jan Tarnowski

Uczestnik powstania wielkopolskiego, wojny z bolszewikami, kampanii wrześniowej i powstania warszawskiego. Dowodził szwadronem 13 pułku Ułanów Wileńskich Wileńskiej Brygady Kawalerii.

Czytaj więcej…

Tadeusz Sokołowski

Żołnierz, sportowiec, 3x medalista MP, 2 wicemistrz Armii (1935), olimpijczyk IO Berlin 1936 (Zbieg II), 1937-39 szef sekcji jeździeckiej WKS Legia, cichociemny zakatowany przez Gestapo w Mińsku.

Czytaj więcej…

Michał Gutowski

Olimpijczyk. Rtm, 17 pułk ułanów wielkopolskich. Kawaler m. innymi orderu Wojennego Virtuti Militari, Legii Honorowej, Krzyża Walecznych 5 razy. Generał w stanie spoczynku.

Czytaj więcej…

Karol Rómmel

Żołnierz, trener, artysta w malarstwie, rysunku i jeździe konnej. Trzy krotny olimpijczyk (1912 – Sztokholm, 1924 – Paryż, 1928 – Amsterdam). Działał w KJK w Łodzi (1937) oraz JLKS Sopot (po wojnie).

Czytaj więcej…



Galeria:

Poniższe archiwalia pochodzą z Muzeum Powstania Warszawskiego




Patron Honorowy:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Patronem Honorowym Legendy Leona Kona

Patron Honorowy: Polski Związek Jeździecki – Prezes Tomasz Siergiej

PZJ jest jedyną oficjalną polską organizacją jeździecką uznaną przez PKOL oraz MKOL należącą równocześnie do grona ponad 140 narodowych organizacji jeździeckich stowarzyszonych w FEI – Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej

Mecenas:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Mecenasem Legendy Leona Kona

Opiekunowie: Rodzina Leona Kona



Trener jeździectwa, współtwórca Polskiego Związku Jeździeckiego i jego sekretarz generalny. Kawaler Krzyża Walecznych i Srebrnego Krzyża Zasługi.

W dziejach naszego sportu konnego obok szeregu doskonałych zawodników, którzy rozsławili swoimi zwycięstwami na wielu stadionach świata nasze jeździeckie tradycje, nader poczesne miejsce zajął utalentowany jeździec i niezrównany instruktor oraz rzeczoznawca jeździectwa — major Leon Kon. Wprawdzie brak zdrowia nie pozwolił mu brać czynnego udziału w zawodach, lecz niemniej potrafił on precyzyjnie ujeżdżać i naskakiwać konie, a przede wszystkim umiał znakomicie szkolić tych, których natura obdarzyła silnym organizmem, talentem i chęcią nauczenia się jazdy na najwyższym poziomie.

Leon Kon urodził się w Warszawie dnia 5 września 1888 r. z ojca Gabryela i matki Jadwigi z Dąbrowskich. We wczesnym dzieciństwie rodzice zabrali go do Petersburga, gdzie zaczął uczęszczać do X gimnazjum klasycznego, które ukończył w 1906 r. Potem wstąpił na uniwersytet, na wydział przyrodniczy, lecz go z racji zbytniego zajęcia się sportem konnym nie ukończył.
Będąc jeszcze w gimnazjum upodobał sobie jazdę konną i stopniowo wciągał się w nią coraz poważniej, tak że z czasem stała się ona podstawowym jego zajęciem.

Poznawszy jeszcze jako gimnazjalista zamożnego i zamiłowanego jeźdźca, Pawła Taniejewa pozyskał jego sympatię i opiekę w nauczaniu jazdy. P. Taniejew, który dobrze opanował jazdę maneżową, szkolił bezinteresownie młodego adepta tej sztuki i użyczał mu swych koni, a w latach 1905—1906 zaczął przerabiać z nim ćwiczenia „wyższej szkoły”. Widząc, że uczeń posiada wyjątkowe zamiłowanie i uzdolnienia, zapoznał go z jeźdźcem światowej sławy, instruktorem w Oficerskiej Szkole w Petersburgu, Jamesem Fillisem. Pod jego kierunkiem szkolił się L. Kon w wyższej szkole jazdy w 1906 i 1907 r.

Pod wpływem postępów, jakie czynił, i wzrastającego zapału do jazdy konnej, porzucił uniwersytet, aby całkowicie poświęcić się karierze jeździeckiej.

(…)

W całym pracowitym życiu L. Kona największą zasługą pozostało to, że wespół z płk. K. Rómmlem pierwsi zaczęli atakować w odrodzonej Polsce w latach dwudziestych przestarzałe zasady jazdy maneżowej i pomimo początkowo bardzo silnych oporów potrafili przeforsować zmianę systemu nauczania jazdy konnej w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu, skąd nowe zasady jazdy rozpowszechniły się stopniowo po całym kraju. Przysporzyły też one wiele laurów naszemu jeździectwu na forum międzynarodowym, włączając w to i Olimpiady.

(…)

Źródło: Major Leon Kon i Jego rola w polskim jeździectwie (1969) – Witold Pruski

Autor wpisu: Witold Pruski | Aktualizowano: 2025/07/01


Leon Kon zmarł w Poznaniu 24 listopada 1964 roku, w wieku 76 lat.
Został pochowany w Kościanie w Poznańskiem.


Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij wybraną zakładkę, a następnie interesujący Cię link, aby otworzyć powiązane materiały
w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (www.pcbj.pl):

„Stado Ogierów i 'Nadwiślanin’ Kwidzyn” (2025)

„Jerzy Grabowski i pierwszy kurs instruktorów jeździectwa” (2013) – Renata Urban

„Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920-1939” (2008) – Lesław Kukawski, Juliusz S. Tym, Teodor Wójcik

„Historia jeździectwa, cz. XVII” (1994) – Witold Domański

„Historia jeździectwa, cz. XV” (1993) – Witold Domański

„Polski Związek Jeździecki” (1991) – Leon Kon

„Olimpiada Paryska 1924 r.” (1990) – Leon Kon

„Centralna Szkoła Kawalerii i 2. Pułk Ułanów Grochowskich” (1990)

„Historia jeździectwa, cz. III” (1989) – Witold Domański

„Po 24 latach w olimpijskich szrankach” (1972) – Witold Domański

„Major Leon Kon i Jego rola w polskim jeździectwie” (1969) – Witold Pruski

„Nie łatwy był start jeździectwa po wojnie” (1965) – Leon Kon

„Jazda konna” (1953) – Leon Kon

„1927 Łazienki 1937” (1937) – Leon Kon

„Polskie jeździectwo w 1936 roku” (1937) – Leon Kon

„Igrzyska konne XI Olimpiady” (1936) – Leon Kon

„Amsterdam – Hilversum” (1928) – Leon Kon

„Jeźdźcy polscy na dziewiątej (IX) Olimpiadzie” (1928) – Leon Kon

„Już o Olimpiadzie w 1928 r. …” (1926) – Leon Kon

„Polska hippika na VIII-ej Olimpjadzie” (1924) – Leon Kon

„Leon Kon – współtwórca polskiej szkoły jazdy” – Andrzej Sarnowski, Zdzisław Witkowski

Zdjęcia ze zbiorów Muzeum Sportu i Turystyki – Warszawa



Tadeusz Rozwadowski

Polski wojskowy, Feldmarschalleutnant cesarskiej i królewskiej Armii, generał broni Wojska Polskiego, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w czasie bitwy warszawskiej 1920, Generalny Inspektor Jazdy i Generalny Inspektor Kawalerii Wojska Polskiego w latach 1921–1926, w maju 1926 roku dowódca legalnych sił rządowych odpierających pucz Józefa Piłsudskiego, konstruktor i wynalazca wojskowy.

Czytaj więcej…

Jacek Daniluk

Jeździec specjalizujący się w WKKW, olimpijczyk z Moskwy 1980. Brązowy medal druż. w WKKW na mistrzostwach Europy (1977). Dwukrotny wicemistrz Polski (1985, 1986).

Czytaj więcej…

Sergiusz Zahorski

Generał brygady Wojska Polskiego, szef Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej, współtwórca polskiego jeździectwa sportowego, uczestnik Igrzysk Olimpijskich 1912 w reprezentacji Rosji.

Czytaj więcej…

ALLI (NN – NN)

Urodził się jako Kaktus w 1920 roku, hodowli Stefana Walewskiego z Inczewa, wł. Wojsko Polskie. W 1931 i 1933 roku wygrał pod Szoslandem PN w Warszawie. IO Amsterdam 1928, srebro druż. w skokach. Na igrzyskach popełnił jeden błąd. Jeździec rtm. K. Szosland – 2 pkt. karne, XIII miejsce ind.

Czytaj więcej…

MYLORD (NN – NN)

Wyhodowany w Irlandii. Jego właścicielem był kpt. art. Józef Szilagyi. Prawdopodobnie przed igrzyskami kupiło go od niego wojsko. IO Amsterdam 1928, srebro druż. w skokach. Popełnił jeden błąd w rozgrywce. Jeździec por. K. Gzowski – 0/2pkt. karne wrozgrywce, IV miejsce ind.

Czytaj więcej…

READGLEADT (NN – NN)

Wyhodowany w Irlandii. Był własnością Grupy Sportu Konnego. Dosiadany przez różnych jeźdźców. W 2.poł. lat 20. wygrał kilka razy konkursy o PN. Spokojny i pewny. IO Amsterdam 1928, srebro druż. w skokach. Jeździec rtm. M. Antoniewicz – 6 pkt. karnych, XX miejsce ind.

Czytaj więcej…

Leon Burniewicz

II Wicemistrz Polski w Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego. Żołnierz, Trener. Działacz Polskiego Związku Jeździeckiego. Odznaczony Medalem za Wojnę 1939. Major Wojska Polskiego.

Czytaj więcej…

Tadeusz Sokołowski

Żołnierz, sportowiec, 3x medalista MP, 2 wicemistrz Armii (1935), olimpijczyk IO Berlin 1936 (Zbieg II), 1937-39 szef sekcji jeździeckiej WKS Legia, cichociemny zakatowany przez Gestapo w Mińsku.

Czytaj więcej…

Karol Rómmel

Żołnierz, trener, artysta w malarstwie, rysunku i jeździe konnej. Trzy krotny olimpijczyk (1912 – Sztokholm, 1924 – Paryż, 1928 – Amsterdam). Działał w KJK w Łodzi (1937) oraz JLKS Sopot (po wojnie).

Czytaj więcej…


Galeria:




Patronem Honorowym:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Patronem Honorowym Legendy Leona Burniewicza

Mecenas:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Mecenasem Legendy Leona Burniewicza

Opiekunowie: Aleksandra Burniewicz, Marek Lipiński



II Wicemistrz Polski w Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego. Żołnierz, Trener. Działacz Polskiego Związku Jeździeckiego. Odznaczony Medalem za Wojnę 1939. Major Wojska Polskiego.

W latach międzywojennych był II wicemistrzem Polski w WKKW – 1936 r. (koń Aldona Czamara), członkiem Grupy Sportu Konnego CWK w Grudziądzu przygotowującego się do Olimpiady w Helsinkach (1940). Jako kapitan Artylerii Konnej dostał się do niewoli we wrześniu 1939 r. Przed wojną był wielokrotnie nagradzany na zawodach jeździeckich w Polsce i za granicą – m.in. Sopocie, Warszawie, Grudziądzu, Nicei i Turynie w konkurencji skoków przez przeszkody i WKKW, dosiadał konie: Ares, Eskimos, Aldona Czamara, Aktor, Anitra, Bej i inne. W tym czasie współpracował z wysokiej klasy polskimi jeźdźcami i trenerami.

Po wojnie pracował w Stadninie Koni Liski (1961-62), gdzie trenował m.in. braci Pacyńskich, w latach 1964-67 pracował w PSO Biały Bór jako kierownik Zakładu Treningowego Ogierów (jeźdźcy to m.in.: Andrzej Krzysztofik, Bolesław Suliga i bracia Nowakowscy). W latach 1968-69 był również trenerem PTWK w Sopocie. W tym czasie, oprócz pracy trenera, odnosił również sukcesy jako jeździec startując na klaczy Drwina. Od 1969 r. do 1973 r. trenował konie w Zakładzie Treningowym przy PGR Cieślin-Popowiczki, jednocześnie pracując w Zakładzie Treningowym Koni Sportowych przy PGR Kusowo i Klubie Jeździeckim „Zieloni” w Bydgoszczy trenując m.in. Czesława Gerlacha, Martę Głuchowską i Iwonę Kwaśniewską, współpracował też z Jadwigą Pasturczak. Kolejnym miejscem pracy był Studencki Klub Jeździecki przy UMK w Toruniu (1973-75), a następnie Toruński Klub Jazdy Konnej przy PGR w Przysieku, trenując m.in. Andrzeja Lipińskiego, Aleksandrę Burniewicz (córka), Marka Lipińskiego, Romana Dygdałę, Andrzeja Kłopotowskiego i Pawła Komorowskiego. Od 1977 r. do 1984 r. był trenerem w Klubie Jeździeckim w Ciechocinku przy RSSW Plebanka (jeźdźcy Roman Śmigielski, Paweł Cymerman), a potem do roku 1985 r. w Klubie Jeździeckim przy PTTK w Golubiu-Dobrzyniu. Oczywiście amazonek i jeźdźców zarówno sportowych, jak i rekreacyjnych było znacznie więcej.

Szczegółowe informacje, dokumenty i zdjęcia potwierdzające wyżej opisaną karierę jeździecką i trenerską znajdują się w naszym posiadaniu i niezależnie od tego skrótowego zapisu – rozwinięcie tych informacji można znaleźć w Leksykonie Jeździectwa Polskiego „Konno po Sławę” autorstwa Witolda Duńskiego wydanego przez PZJ w Warszawie w 2012 r.

Pan Major Leon Burniewicz miał bardzo pracowite życie, również będąc już na emeryturze, dożył wieku 88 lat.

Autor wpisu: Marek Lipiński | Aktualizowano: 2025/07/01


Leon Burniewicz zmarł 21 lutego 1996 roku w Toruniu.
Pochowany został na cmentarzu przy ul. Żwirki i Wigury.



Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij wybraną zakładkę, a następnie interesujący Cię link, aby otworzyć powiązane materiały
w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (www.pcbj.pl):

„Wycinki o Leonie Burniewiczu” (2023) – PCBJ

„Geneza i działalność CWK w Grudziądzu” (2022) – Renata Urban

„Tradycje sportów konnych w Polsce do 1939 roku” (2022) – Renata Urban

„Jedna szkoła jazdy, różne losy” (2019) – Hanna Łysakowska

„Leon Burniewicz” (2012) – Witold Duński

„Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920-1939” (2008) – Lesław Kukawski, Juliusz S. Tym, Teodor Wójcik

„Polski dosiad czym był Grudziądz dla polskiego jeździectwa” (2002)

„Historia jeździectwa, cz. XIV” (1993) – Witold Domański

„Grudziądzkie fascynacje” (1990) – Józef Hlebowicz

„Polacy w Pucharach Narodów, 1923-1982” (1982) – Witold Domański

„Polska szkoła jeździecka” (1978) – Henryk Leliwa-Roycewicz

„Rozważania na temat polskiej szkoły jazdy konnej” (1976)

„Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu” [link](1938) | FILM

„Wielkie Wojskowe Szkoły Jazdy. Polska – Grudziądz” (1934)

Grudziądz – Stolica Polskiej Kawalerii 1920-2011 | FILM



Pokrewne Legendy:

Tadeusz Rozwadowski

Polski wojskowy, Feldmarschalleutnant cesarskiej i królewskiej Armii, generał broni Wojska Polskiego, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w czasie bitwy warszawskiej 1920, Generalny Inspektor Jazdy i Generalny Inspektor Kawalerii Wojska Polskiego w latach 1921–1926, w maju 1926 roku dowódca legalnych sił rządowych odpierających pucz Józefa Piłsudskiego, konstruktor i wynalazca wojskowy.

Czytaj więcej…

Sergiusz Zahorski

Generał brygady Wojska Polskiego, szef Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej, współtwórca polskiego jeździectwa sportowego, uczestnik Igrzysk Olimpijskich 1912 w reprezentacji Rosji.

Czytaj więcej…

Leon Kon

Trener jeździectwa, współtwórca Polskiego Związku Jeździeckiego i jego sekretarz generalny. Kawaler Krzyża Walecznych i Srebrnego Krzyża Zasługi.

Czytaj więcej…

Tadeusz Sokołowski

Żołnierz, sportowiec, 3x medalista MP, 2 wicemistrz Armii (1935), olimpijczyk IO Berlin 1936 (Zbieg II), 1937-39 szef sekcji jeździeckiej WKS Legia, cichociemny zakatowany przez Gestapo w Mińsku.

Czytaj więcej…



Galeria:




Patron honorowy: Stowarzyszenie Miłośników Dawnej Broni i Barwy

Stowarzyszenie Miłośników Dawnej Broni i Barwy zajmuje się badaniem, opracowywaniem i upowszechnianiem wiedzy w zakresie dawnych militariów, a w szczególności problematyki z następujących dziedzin: uzbrojenia ochronnego i zaczepnego, ubioru, oporządzenia, znaków wojskowych, architektury wojskowej, lotnictwa i floty wojennej, genealogii rodzajów [www.bronibarwa.org.pl].

Mecenas: Wspomóż projekt PLPJ, zostań Mecenasem Legendy Rewii Polskiej Kawalerii, Kraków, 1933 [www.boberteam.pl/projekty-edukacyjne]


Z okazji 250 rocznicy Odsieczy Wiedeńskiej (1683 r.) – z inicjatywy Marszałka Józefa Piłsudskiego, 6 października 1933 roku na krakowskich Błoniach, odbyła się ostatnia w historii polskiej wojskowości rewia kawalerii. Na uroczystość przybyły najważniejsze władze Rzeczypospolitej: Marszałek Józef Piłsudski, Prezydent Ignacy Mościcki oraz delegacje innych państw.

Osiemdziesiąt lat temu, 6 października 1933 r. odbyła się na krakowskich błoniach największa – i ostatnia – rewia polskiej kawalerii. Podpułkownik dypl. Wacław Jędrzejewicz (od września 1933 r. podsekretarz stanu w Ministerstwie Skarbu, późniejszy biograf marsz. Józefa Piłsudskiego), który brał udział w uroczystościach w Krakowie napisał: Była to jedna z najwspanialszych uroczystości, jakie widziałem w życiu, a widziałem ich wiele. Reżyseria każdego momentu tego swojego rodzaju widowiska była doprowadzona do perfekcji i wzbudzała powszechny zachwyt. Sam Piłsudski był zadowolony, że plan przez niego wypracowany w szczegółach udał się całkowicie.

Scenariusz krakowskiej imprezy dla uczczenia 250. rocznicy wiktorii Jana III Sobieskiego pod Wiedniem obmyślany był przez Józefa Piłsudskiego już od wiosny 1933 r., a może nawet wcześniej. W kwietniu 1933 r. odbyła się bowiem odprawa u Marszałka, w której brali udział: gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, I wiceminister spraw wojskowych, gen. bryg. Bolesław Wieniawa-Długoszowski, dowódca 2 Dywizji Kawalerii (Warszawa) i mjr dypl. Adam Korwin-Sokołowski, szef Gabinetu Ministra Spraw Wojskowych. Wówczas to Piłsudski wydał dyrektywy w sprawie obchodów 250. rocznicy zwycięstwa Sobieskiego pod Wiedniem.

(….)

Czytaj więcej… (po kliknięciu przejdziesz do Polskiej Cyfrowej Biblioteki Jeździeckiej)

Autor: Waldemar Rezmer na podstawie maszynopisu płk. dypl. kaw. Leona Mitkiewicza

Autor wpisu: Waldemar Rezmer na podstawie maszynopisu płk. dypl. kaw. Leona Mitkiewicza | Aktualizowano: 2025/07/02



Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij wybraną zakładkę, a następnie interesujący Cię link, aby otworzyć powiązane materiały
w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (www.pcbj.pl):

„Rewia Kawalerii Polskiej na krakowskich Błoniach – Wojciech Kossak” (2023) – Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska

„Rewia Polskiej Kawalerii – Album” (2023)

„Krakowskie ślady marszałka Józefa Piłsudskiego” (2017) – Hieronim Sieński

„Krakowskie ślady marszałka Józefa Piłsudskiego 150 rocznica urodzin” (2017) – Lilianna Pochwalska

„Rewia polskiej kawalerii w Krakowie w 1933 roku” (2013) – Waldemar Rezmer

„Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920-1939” (2008) – Lesław Kukawski, Juliusz S. Tym, Teodor Wójcik

„O kawalerii polskiej XX wieku” (1991) – Cezary Leżeński, Lesław Kukawski

„Księga jazdy polskiej” (1938) – Praca zbiorowa

„Dar kawalerji dla Marszałka Piłsudskiego” (1934)

„Wzruszenia krakowskie” (1933) – Bolesław Wieniawa-Długoszowski

„Święto kawalerii w Krakowie w roku 1933” – Leon Mitkiewicz

„Święto Kawalerii Polskiej w Krakowie” (1933)

Czasopisma

Jeździec i Hodowca (1933) nr 30 – Święto kawalerii polskiej

Linki

„Wspomnienie o rewii kawalerii polskiej na krakowskich Błoniach w 1933 r.” [link] (2005) – Eugeniusz Stuligłowa

Filmy

Pilsudski Reviews Polish Cavalry (1933) | FILM

Powrót Ułanów | FILM


Pokrewne Legendy:

Tadeusz Sokołowski

Żołnierz, sportowiec, 3x medalista MP, 2 wicemistrz Armii (1935), olimpijczyk IO Berlin 1936 (Zbieg II), 1937-39 szef sekcji jeździeckiej WKS Legia, cichociemny zakatowany przez Gestapo w Mińsku.

Czytaj więcej…

Bolesław Wieniawa-Długoszowski

Pierwszy Ułan II Rzeczypospolitej. Lekarz, poeta, poliglota, kawalerzysta, adiutant Józefa Piłsudskiego. Generał WP. Ambasador RP w Rzymie. Zginął tragicznie w Nowym Jorku. Jego prochy, spoczęły na Cmentarzu Rakowieckim w Krakowie.

Czytaj więcej…

Michał Toczek

Żołnierz, major, artylerzysta. Jeździec i trener. Odznaczony m. inn. 3. krotnie Krzyżem Walecznych. Zwycięzca PN, Nowy Jork 1926 r., Nicea 1926 Hamlet 2.20. (II m.),

Czytaj więcej…

Michał Gutowski

Olimpijczyk. Rtm, 17 pułk ułanów wielkopolskich. Kawaler m. innymi orderu Wojennego Virtuti Militari, Legii Honorowej, Krzyża Walecznych 5 razy. Generał w stanie spoczynku.

Czytaj więcej…


Galeria:

Wzruszenia krakowskie (1933)
(kliknij aby przejść do PCBJ)
Rewia Polskiej Kawalerii (2023)
(kliknij aby przejść do PCBJ)

Patron Honorowy:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Patronem Honorowym Legendy Stanisława Czerniawskiego

Mecenas:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Mecenasem Legendy Stanisława Czerniawskiego



Rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, olimpijczyk (rezerwowy – skoki przez przeszkody, Berlin 1936), kawaler Orderu Virtuti Militari. Poległ w obronie Polski 10 września 1939 w rejonie Chruślina.

Urodził się 15 września 1905 roku w Kiszyniowie w Mołdawii. Zginął 10 września 1939 roku pod Piotrowicami nad Bzurą, pochowany na cmentarzu wojskowym w Bielawach. Ojciec Adolf. Matka Jadwiga z domu Żubrawska. Absolwent Korpusu Kadetów numer jeden we Lwowie. Od 17 marca 1933 roku Marszałek Józef Piłsudski przejął szefostwo nad szkołą, która od tego dnia nazywała się: Korpus Kadetów nr 1 Marszałka Józefa Piłsudskiego. Stanisław Czerniawski ukończył szkołę w 1925 roku Absolwent Oficerskiej Szkoły Kawalerii w Grudziądzu.

Walczył o wolną Polskę od czternastego roku życia. Gdy zginął w boju o niepodległą Polskę, miał trzydzieści trzy lata. Ten bój opisuje generał brygady dowódca Wielkopolskiej Brygady Kawalerii doktor praw Roman Abraham, Kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari, Kawaler czterech Krzyży Walecznych, w swojej książce Wspomnienia wojenne znad Warty i Bzury, w której jest motto:

Poległym na chwałę, potomnym ku pamięci.

„Bój walewicki zakończony, opuszczamy więc miejscowość i kierujemy się do leżących w pobliżu płonących Bielaw. Przeprowadzam niezbędną reorganizację oddziałów brygady do dalszego działania w kierunku południowym, gdzie zamierzam stworzyć warunki do uderzenia na Głowno.

W tym celu 17 Pułk Ułanów, który początkowo zebrał się w Walewicach, ma przejść do Piotrowic… Trzon obrony Piotrowic stanowią szwadrony 17 Pułku Ułanów.

Na wschodnim skraju wsi znajduje się okopany 3 szwadron rotmistrza Czerniawskiego… Nieprzyjaciel, który dysponuje oddziałami zmotoryzowanymi… wszędzie próbuje nacierać…

Szczególnie zacięta walka rozgrywa się o wieś Piotrowice na odcinku 17 Pułku Ułanów… Nieprzyjaciel, wzmocniony silną artylerią, uderza na 17 Pułk Ułanów. Piotrowic bronią: szwadron porucznika Lossowa i 4 – rotmistrza Juścińskiego. Po nacierającej niemieckiej piechocie bije salwami 1 bateria kapitana Nagórskiego. W chwili zarysowującego się okrążenia pułkownik Kowalczewski kieruje do kontrataku 3 szwadron rotmistrza Czerniawskiego. Ten dzielny oficer powstrzymuje chwilowo oskrzydlenie, w końcu jednak ulega przewadze sił i ognia. W zaciętej walce polegli: dowódca szwadronu, rotmistrz Czerniawski, dowódca 2 plutonu, podporucznik Michał Godlewski, ułani Antoni Kozłowski, Jan Woźniak i Herman Weissmilch. Pochowano ich na cmentarzu w Bielawach”.


(…)

Źródło: „Stanisław Czerniawski” (2012) – Witold Duński

Autor wpisu: Witold Duński | Aktualizowano: 2025/07/01


Stanisław Czerniawski poległ w nocy z 10/11 września podczas walk w rejonie Chruślina, podczas wojny obronnej 1939 roku. Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych po raz drugi. Został pochowany wraz ze swoimi ułanami na Cmentarzu w Bielawach.



Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij wybraną zakładkę, a następnie interesujący Cię link, aby otworzyć powiązane materiały
w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (www.pcbj.pl):

“Tradycje sportów konnych w Polsce do 1939 roku” (2022) – Renata Urban

„Polscy jeźdźcy olimpijscy okresu międzywojennego, część I” (2018) – Hanna Łysakowska

“Polscy jeźdźcy olimpijscy okresu międzywojennego, część II” (2019) – Hanna Łysakowska

“Polscy jeźdźcy olimpijscy okresu międzywojennego, część III” (2019) – Hanna Łysakowska

„Stanisław Czerniawski” (2012) – Renata Urban

„Stanisław Czerniawski” (2012) – Witold Duński

„Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920-1939” (2008) – Lesław Kukawski, Juliusz S. Tym, Teodor Wójcik

„Polacy w Pucharach Narodów, 1923-1982” (1982) – Witold Domański

“Olimpiada w Berlinie w 1936 r.” (1982) – Witold Pruski

“Dzieje konkursów hipicznych w Polsce” (1982) – Witold Pruski

“Kawaleria w Kampanii Wrześniowej 1939” (1969) – Roman Abraham

„Księga jazdy polskiej” (1938) – Praca zbiorowa



Pokrewne Legendy:

Tadeusz Rozwadowski

Polski wojskowy, Feldmarschalleutnant cesarskiej i królewskiej Armii, generał broni Wojska Polskiego, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w czasie bitwy warszawskiej 1920, Generalny Inspektor Jazdy i Generalny Inspektor Kawalerii Wojska Polskiego w latach 1921–1926, w maju 1926 roku dowódca legalnych sił rządowych odpierających pucz Józefa Piłsudskiego, konstruktor i wynalazca wojskowy.

Czytaj więcej…

Leon Kon

Trener jeździectwa, współtwórca Polskiego Związku Jeździeckiego i jego sekretarz generalny. Kawaler Krzyża Walecznych i Srebrnego Krzyża Zasługi.

Czytaj więcej…

Tadeusz Sokołowski

Żołnierz, sportowiec, 3x medalista MP, 2 wicemistrz Armii (1935), olimpijczyk IO Berlin 1936 (Zbieg II), 1937-39 szef sekcji jeździeckiej WKS Legia, cichociemny zakatowany przez Gestapo w Mińsku.

Czytaj więcej…

Roman Abraham

Gen. bryg. Wojska Polskiego. Bohaterski obrońca Lwowa. Dowódca 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich oraz Wielkopolskiej Brygady Kawalerii w kampanii wrześniowej 1939 r.

Czytaj więcej…



Galeria:






Centrum szkolenia kawalerii Wojska Polskiego II RP w latach 1928-1939 w garnizonie Grudziądz. Było największą tego typu wojskową jednostką szkoleniową w Europie. 

—-

Nie można przecenić roli Centrum Wyszkolenia Kawalerii w historii, a nawet teraźniejszości polskiego jeździectwa. Centrum kształciło nie tylko oficerów służby stałej i rezerwy kawalerii ale to co nazywamy szkołą polską, będącą odmianą naturalnej szkoły włoskiej jazdy konnej powstało w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Wcześniej znanego jako Centralna Szkoła Jazdy, Obóz Szkolny Kawalerii. Czołówka instruktorów i jeźdźców w okresie międzywojennym była związana z Centrum Wyszkolenia Kawalerii.

To w Grudziądzu uczyli i trenowali ppłk. Karol Rómmel, rtm. Leon Kon, ppłk Jan Kossak mjr Adam Królikiewicz, rtm. Kazimierz Szosland, mjr Michał Antoniewicz, mjr. Wilhelm Lewicki i wielu innych. Sukcesy polskiego jeździectwa w okresie międzywojennym były związane z Grudziądzem. W Centrum Wyszkolenia Kawalerii organizowano szereg kursów dla oficerów i podoficerów (np. Kurs Oficerów Sztabowych, Kurs Dowódców Szwadronów, Kurs Podoficerów Ujeżdżaczy Koni, Kurs Instruktorów Jazdy Konnej, Kurs Podoficerów Zawodowych Kawalerii, Kurs Lekarzy Weterynarii, Kurs Adiutantów Pułku).

Po drugiej wojnie światowej pomimo, iż Centrum już nie istniało oficerowie z nim związani uczestniczyli w odbudowie polskiej hodowli koni i jeździectwa. Ppłk. Karol Rómmel, mjr Adam Królikiewicz, mjr Wiktor Olędzki, kpt. Jan Mickunas, rtm. Jarosław Suchorski, płk Kazimierz de Rostwo-Suski, płk. Antoni Dębski i p. Marek Rozczynialski jako trenerzy. Płk. Aleksander Piotraszewski, mjr Marian Fabrycy, p. Sas-Jaworski jako Hodowcy. Leon Chatizow jako trener wyścigowy.

Obecna generacja trenerów jeździectwa była w większości trenowana przez trenerów oficerów kawalerii i artylerii.

Oficerowie, którzy postali na emigracji mieli w sporcie jeździeckim znaczące osiągnięcia. Mjr Anatol Pieregorodzki, a późnej gen. Michał Gutowski jako trenerzy kadry narodowej WKKW Kanady osiągnęli sukcesy olimpijskie. Mjr Michał Antoniewicz był trenerem kadry narodowej USA także z sukcesami olimpijskimi. Mjr Janusz Komorowski był trenerem kadry narodowej Argentyny, mjr Seweryn Kulesza był trenerem kadr narodowych Belgii i Irlandii. Rtm. Bronisław Skulicz i rtm. Antoni Żelewski byli trenerami w Belgii. Mjr Władysław Zgorzelski wyróżnił się jako trener i gracz polo w Urugwaju. Mjr Jerzy Iwanowski prowadził odpowiednik Hiszpańskiej Szkoły Jazdy w Afryce Południowej.

Autor: Leszek Nagórny

Poniżej znajdziesz linki do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej.

Wpis aktualizowano: 29.05.2023


Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij poniższe linki, aby przejść do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (otworzą się na nowej karcie):

„Geneza i działalność Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu” (2022) – Renata Urban

“Tradycje sportów konnych w Polsce do 1939 roku” (2022) – Renata Urban

„Jedna szkoła jazdy, różne losy” (2019) – Hanna Łysakowska

„Sport jeździecki w kawalerii konnej II RP” (2018) – Robert Woronowicz

Grudziądz – Stolica Polskiej Kawalerii 1920-2011 | FILM

„Komendanci Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu” [link](2010)

„Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920-1939” (2008) – Lesław Kukawski, Juliusz S. Tym, Teodor Wójcik

„Jak Leon Kon przywiózł z Rosji do Polski włoską szkołę jazdy” (2003) – Hanna Łysakowska

„Polski dosiad czym był Grudziądz dla polskiego jeździectwa” (2002) – Lesław Kukawski

„Oddziały kawalerii II Rzeczypospolitej cz. 40” (1998) – L. Kukawski

„Sale Tradycji Jazdy Polskiej w Grudziądzu” (1994) – Lesław Kukawski

„O kawalerii polskiej XX wieku” (1991) – Cezary Leżeński, Lesław Kukawski

„Centralna Szkoła Kawalerii i 2. Pułk Ułanów Grochowskich” (1990) – Leon Kon

„Grudziądzkie fascynacje” (1990) – Józef Hlebowicz

„Koń wojskowy” (1990) – Lesław Kukawski

„Wpływ szkół jeździeckich na budowę rzędu końskiego w Polsce” (1986) – Ryszard Wagner

„Dzieje konkursów hippicznych w Polsce” (1982) – Witold Pruski (str. 57-72)

„Polska szkoła jeździecka” (1978) – Henryk Leliwa-Roycewicz

„Rozważania na temat polskiej szkoły jazdy konnej” (1976) – Witold Pruski

„Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu” [link](1938) | FILM

„Księga jazdy polskiej” (1938) – Praca zbiorowa

„Święto Kawalerii w Grudziądzu” (1936) – Antoni Bogusławski

„Wielkie Wojskowe Szkoły Jazdy. Polska – Grudziądz” (1934) – Tadeusz Grabowski

Jeździec i Hodowca (1934) nr 12 – Sport konny

Jeździec i Hodowca (1933) nr 10 – Kawaleria

Słownik Jeździecki i Hodowlany – Lesław Kukawski


Pokrewne Legendy:

Leon Burniewicz

II Wicemistrz Polski w Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego. Żołnierz, Trener. Działacz Polskiego Związku Jeździeckiego. Odznaczony Medalem za Wojnę 1939. Major Wojska Polskiego.

Czytaj więcej…

Tadeusz Sokołowski

Żołnierz, sportowiec, 3x medalista MP, 2 wicemistrz Armii (1935), olimpijczyk IO Berlin 1936 (Zbieg II), 1937-39 szef sekcji jeździeckiej WKS Legia, cichociemny zakatowany przez Gestapo w Mińsku.

Czytaj więcej…

Robert Woronowicz

Oficer służby stałej WP, specjalność – kawaleria reprezentacyjna. Instruktor Wyszkolenia Kawaleryjskiego. Instruktor jeździecki PZJ i rekreacji ruchowej ze specjalnością jeździectwo. Twórca i szkoleniowiec Kawalerii Ochotniczej od 1993 r.

Czytaj więcej…

Bolesław Wieniawa-Długoszowski

Pierwszy Ułan II Rzeczypospolitej. Lekarz, poeta, poliglota, kawalerzysta, adiutant Józefa Piłsudskiego. Generał WP. Ambasador RP w Rzymie. Zginął tragicznie w Nowym Jorku. Jego prochy, spoczęły na Cmentarzu Rakowieckim w Krakowie.

Czytaj więcej…

Michał Toczek

Żołnierz, major, artylerzysta. Jeździec i trener. Odznaczony m. inn. 3. krotnie Krzyżem Walecznych. Zwycięzca PN, Nowy Jork 1926 r., Nicea 1926 Hamlet 2.20. (II m.),

Czytaj więcej…

Michał Gutowski

Olimpijczyk. Rtm, 17 pułk ułanów wielkopolskich. Kawaler m. innymi orderu Wojennego Virtuti Militari, Legii Honorowej, Krzyża Walecznych 5 razy. Generał w stanie spoczynku.

Czytaj więcej…

Witold Pilecki

Rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej, więzień i organizator ruchu oporu w KL Auschwitz. Autor raportów o Holocauście.

Czytaj więcej…

Karol Rómmel

Żołnierz, trener, artysta w malarstwie, rysunku i jeździe konnej. Trzy krotny olimpijczyk (1912 – Sztokholm, 1924 – Paryż, 1928 – Amsterdam). Działał w KJK w Łodzi (1937) oraz JLKS Sopot (po wojnie).

Czytaj więcej…

JASIEK

Pan Hordyński z okolic Tarnobrzega na zawodach w Piotrkowie Trybunalskim w 1922 roku, rozpoznał go jako konia Mantel (potem Jasiek), wziętego do wojska w 1909, miał w czasie tych zawodów 17 lat.

Czytaj więcej…

PICADOR

1924 | Igrzyska Olimpijskie Paryż | brązowy medal indywidualny w skokach przez przeszkody – rtm. Adam Królikiewicz, 1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego.

Czytaj więcej…


Galeria:

Jeżeli na zdjęciu nie podano innych informacji, pochodzi ono z publikacji pt. „Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920-1939” (2008). Za zgodą spadkobierców Pana Lesława Kukawskigo.




Pierwszy Ułan II Rzeczypospolitej. Lekarz, poeta, poliglota, kawalerzysta, adiutant Józefa Piłsudskiego. Generał WP. Ambasador RP w Rzymie. Zginął tragicznie w Nowym Jorku. Jego prochy, spoczęły na Cmentarzu Rakowieckim w Krakowie.

„Czytelniku, jeśli zgodzisz się ze mną, że na świecie istnieją tylko dwa zawody, godne wyzwolonego i niepodległego mężczyzny, a mianowicie zawód poety i kawalerzysty (a tym gorzej dla ciebie, jeśli się z tym stwierdzeniem nie zgodzisz, bo dowodzi to, iż nie jesteś ani jednym, ani drugim, a jesteś natomiast, choćbyś sobie liczył tylko dwadzieścia jesieni czy też pseudowiosen, starym i łysym tetrykiem z aspiracjami na starszego radcę podatkowego lub zgoła na inkasenta bankowego, albo — co gorzej — jesteś tak zwaną matroną, która dla jakiegoś paskarza, przed lirycznym urokiem ułana lub nienasyconą zdobywczością poety, córeczek swych cnoty broni, na szczęście zwykle nadaremnie) — otóż jeśli stać cię na to, by się ze mną zgodzić, to w konsekwencji zaprzeczyć nie możesz, że duch romantyzmu, zanim porwał za sobą uskrzydloną falangę poetów z początku XIX wieku, w szeregach kawalerii znalazł pierwszych wyznawców i apostołów swego pędu nieokiełznanego, swej światoburczości i tego ukochania czynów niezwykłych, fantastycznych, przechodzących imaginację zwykłych ludzi — ba — wyłamujących się bez mała ponad prawa natury”.

Źródło: Bolesław Wieniawa-Długoszowski we wstępie do książki „Generał Lasalle” (1931) – Dupont Marcel.

Prof. Jacek Majchrowski w swojej książce pt. „Ulubieniec Cezara… ” (1990, wyd. Ossolineum), uchodzącej za najlepszą biografię Wieniawy-Długoszowskiego, tak pisze o Generale:

Niewątpliwie życie Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego było na tyle urozmaicone i bogate w wydarzenia, że wystarczyłoby na obdzielenie nimi kilku życiorysów.

(…)

Chcąc podsumować życiorys i sylwetkę Wieniawy, można to uczynić słowami jednego z jego współpracowników.

Antoni Mańkowski nazywał go „człowiekiem wszechstronnie inteligentnym, wszechstronnie wykształconym i o wszechstronnych zainteresowaniach, szlachetny, rycerski… wyrosły od dziecka na starych tradycjach polskiej, szlacheckiej rodziny. Człowiek łączący w sobie wszystkie przymioty żołnierskie, po żołniersku twardy i po żołniersku wyrozumiały, wbrew powszechnym sądom wierzący chrześcijanin, człowiek wielkiego serca, w pełnym tego słowa znaczeniu dobry” (A. Mańkowski, Wołodyjowski, „Nowy Świat”, 23 VIII 1942).

Z opinią tą zgadzam się w pełni.

Źródło: „Ulubieniec Cezara. Bolesław Wieniawa-Długoszowski.” (1990) – Jacek Majchrowski

Autor wpisu: Jacek Majchrowski | Aktualizowano: 2025/07/01


Bolesław Wieniawa-Długoszowski zmarł w Nowym Jorku 1 lipca 1942 r., w wieku 61. lat. Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera PAS 50-3-13-plac Legionów).



Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij wybraną zakładkę, a następnie interesujący Cię link, aby otworzyć powiązane materiały
w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (www.pcbj.pl):

Publikacje

„Rewia Kawalerii Polskiej na krakowskich Błoniach – Wojciech Kossak” (2023) – Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska

„Relacja dotycząca śmierci Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego” (2022) – PCBJ

„Rocznica tajemniczej śmierci gen. Wieniawy” (2022) – Wojciech Grochowalski

„Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego” (2022)

„Wieniawa, Wieniawa, Wieniawa” (2022) – Wojciech Grochowalski

„Ulubieniec Cezara i bożyszcze Polek” (2018) – Andrzej Ćmiech

„Krakowskie ślady marszałka Józefa Piłsudskiego 150 rocznica urodzin” (2017) – Lilianna Pochwalska

„Krakowskie ślady marszałka Józefa Piłsudskiego” (2017) – Hieronim Sieński

„100 lat temu Piłsudski do Bobowej przyjechał na jajko i krzonówkę” (2016) – Andrzej Ćmiech

„Rewia polskiej kawalerii w Krakowie w 1933 roku” (2013) – Waldemar Rezmer

„Bolesław Wieniawa-Długoszowski. Literat, ułan, dyplomata”. (2009) – Beata Kapustka

„Długoszowski Bolesław Wieniawa II” (2009) – Wojciech Molendowicz

„Bolesław Wieniawa-Długoszowski – pierwszy ułan II Rzeczypospolitej” (2009) – Jan Rećko

„Pierwsza Kompania Kadrowa. Portret oddziału.” (2002) – Jacek Majchrowski

„Ulubieniec Cezara. Bolesław Wieniawa-Długoszowski.” (1990) – Jacek Majchrowski

„Wstęp do księgi jazdy polskiej” (1938) – Bolesław Wieniawa-Długoszowski

„Dar kawalerji dla Marszałka Piłsudskiego” (1934)

„Wzruszenia krakowskie” (1933) – Bolesław Wieniawa-Długoszowski

„Święto Kawalerii Polskiej w Krakowie” (1933)

„Wódz naczelny i kawalerja 1-ej brygady legjonów” (1933) – Bolesław Wieniawa-Długoszowski

„Święto kawalerii w Krakowie w roku 1933” – Leon Mitkiewicz

„Bolesław Wieniawa-Długoszowski przyjął nominację na prezydenta RP”

Linki

„Zagadka śmierci Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego” [link] (2021) – Sławomir Koper

„Bolesław Ignacy Florian Wieniawa-Długoszowski” [link] (2018)

„’Choćby z diabłem, byle do wolnej Polski’. Legenda Pierwszego Ułana II RP” [link] (2017) – Łukasz Zaranek

„Wieniawa-Długoszowski – ułan i poeta” [link] (2012)

„Bolesław Wieniawa-Długoszowski − poezja, szabla i wódka” [link] (2012) – Paweł Rzewuski

„Wspomnienie o rewii kawalerii polskiej na krakowskich Błoniach w 1933 r.” [link] (2005) – Eugeniusz Stuligłowa

Filmy

Wieniawa (2018) | FILM

Bolesław Wieniawa-Długoszowski. Pierwszy ułan Drugiej Rzeczypospolitej (1994) | FILM

Powrót Wieniawy (1990) | FILM

Pilsudski Reviews Polish Cavalry (1933) | FILM



Pokrewne Legendy:

Tadeusz Sokołowski

Żołnierz, sportowiec, 3x medalista MP, 2 wicemistrz Armii (1935), olimpijczyk IO Berlin 1936 (Zbieg II), 1937-39 szef sekcji jeździeckiej WKS Legia, cichociemny zakatowany przez Gestapo w Mińsku.

Czytaj więcej…

Karol Rómmel

Żołnierz, trener, artysta w malarstwie, rysunku i jeździe konnej. Trzy krotny olimpijczyk (1912 – Sztokholm, 1924 – Paryż, 1928 – Amsterdam). Działał w KJK w Łodzi (1937) oraz JLKS Sopot (po wojnie).

Czytaj więcej…



Galeria:




Patron honorowy: Muzeum Łazienki Królewskie

Mecenas:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Mecenasem Legendy Legendy Międzynarodowych Konkursów Hippicznych – Łazienki Królewskie – Warszawa, 1927



27.05.1927 otwarto w Łazienkach Królewskich Hipodrom z trybunami na 5000 widzów. Projekt areny wykonał Józef Główczewski (proj. Łącka i Białki) wzorując się na Hipodromie Monte Pincio w Rzymie. 

Dnia 10 marca 1927 r. staraniem płk Zahorskiego odbyło się na Zamku posiedzenie prowizorycznego Komitetu Międzynarodowych Zawodów Konnych pod jego przewodnictwem jako inicjatora, na które zostali zaproszeni: dyrektor Departamentu Chowu Koni w Ministerstwie Rolnictwa Fryderyk Jurjewicz, naczelnik Wydziału Stadnin Państwowych inż. Jan Grabowski, płk B. Wieniawa Długoszowski, płk Strzemiński, inż. Z. Słomiński budowniczy w Magistracie Warszawskim, ppłk S. Korytowski, ppłk K. Rómmel, mjr Hochstim, rtm. L. Kon, rtm. S. Halik, kpt. Dworakowski, rtm. Piotrowski, rtm. Kossakowski i por. K. Zaleski.

Rozważano sprawę założenia Towarzystwa Międzynarodowych i Krajowych Zawodów Konnych oraz rozpatrywano przedstawione projekty budowlane. Uchwalono, że budowa nowego stadionu w Parku Sobieskiego winna rozpocząć się z dniem 1 kwietnia i do tego czasu projekt budowy ma być całkowicie wykończony.

(…)

Tak powstał jeden z najładniejszych stadionów hipicznych w Europie. Jego projektantem i budowniczym był inż. arch. Józef Główczewski z Płocka (także projektant stajni w PSO Łąck i Białka). Budowę prowadzono w błyskawicznym tempie i już dnia 27 maja 1927 r. nastąpiło otwarcie w Łazienkach pierwszych w Polsce międzynarodowych konkursów hipicznych. Odbyły się one w dniach 27 i 30 maja oraz 1, 3, 6, 7 i 8 czerwca.

Źródło: „50-lecie otwarcia stadionu hipicznego w Łazienkach” (1977) – Witold Pruski

Autor wpisu: Witold Pruski | Aktualizowano: 2025/07/02



Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij wybraną zakładkę, a następnie interesujący Cię link, aby otworzyć powiązane materiały
w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (www.pcbj.pl):

Publikacje

„Hipodrom w Łazienkach Królewskich” (2023) – Kamil Potrzuski

„Ileż takich trybun powinno stać na terenie Polski” (2023) – Kamil Potrzuski

„Polacy w Pucharach Narodów, 1923-1982” (1982) – Witold Domański

„Na hipodromie w Łazienkach” – Tadeusz Grabowski

„Powstanie pierwszych większych stowarzyszeń jeździeckich i zbudowanie stadionu w Łazienkach” (1981) – Witold Pruski

„50-lecie otwarcia stadionu hipicznego w Łazienkach” (1977) – Witold Pruski

„1927 Łazienki 1937” (1937) – Leon Kon

“Panu rotmistrzowi Stanisławowi Olszowskiemu Komitet Organizacyjny Międzynarodowych Konkursów Hipicznych” (1927)

„Międzynarodowe Konkursy Hippiczne w Warszawie” (1927)

Zdjęcia archiwalne z komentarzem Leszka Nagórnego

Linki

“Konkursy hippiczne w Łazienkach” [link] (1938)

Filmy

Szwadron Przyboczny, czyli Kawaleria w Łazienkach | FILM



Pokrewne Legendy:

Sergiusz Zahorski

Generał brygady Wojska Polskiego, szef Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej, współtwórca polskiego jeździectwa sportowego, uczestnik Igrzysk Olimpijskich 1912 w reprezentacji Rosji.

Czytaj więcej…

Tadeusz Sokołowski

Żołnierz, sportowiec, 3x medalista MP, 2 wicemistrz Armii (1935), olimpijczyk IO Berlin 1936 (Zbieg II), 1937-39 szef sekcji jeździeckiej WKS Legia, cichociemny zakatowany przez Gestapo w Mińsku.

Czytaj więcej…

Bolesław Wieniawa-Długoszowski

Pierwszy Ułan II Rzeczypospolitej. Lekarz, poeta, poliglota, kawalerzysta, adiutant Józefa Piłsudskiego. Generał WP. Ambasador RP w Rzymie. Zginął tragicznie w Nowym Jorku. Jego prochy, spoczęły na Cmentarzu Rakowieckim w Krakowie.

Czytaj więcej…

Michał Toczek

Żołnierz, major, artylerzysta. Jeździec i trener. Odznaczony m. inn. 3. krotnie Krzyżem Walecznych. Zwycięzca PN, Nowy Jork 1926 r., Nicea 1926 Hamlet 2.20. (II m.),

Czytaj więcej…

Michał Gutowski

Olimpijczyk. Rtm, 17 pułk ułanów wielkopolskich. Kawaler m. innymi orderu Wojennego Virtuti Militari, Legii Honorowej, Krzyża Walecznych 5 razy. Generał w stanie spoczynku.

Czytaj więcej…

Karol Rómmel

Żołnierz, trener, artysta w malarstwie, rysunku i jeździe konnej. Trzy krotny olimpijczyk (1912 – Sztokholm, 1924 – Paryż, 1928 – Amsterdam). Działał w KJK w Łodzi (1937) oraz JLKS Sopot (po wojnie).

Czytaj więcej…



Galeria: