Wpisy

Berlin, 1936: XI letnie Igrzyska Olimpijskie

Patroni Honorowi: Polski Komitet Olimpijski

Mecenasi:

______________________________________________________________
Polska ekipa w składzie: rtm. Z. Kawecki / Bambino; mjr S. Kulesza / Tośka; rtm. H. Roycewicz-Leliwa / Arlekin III – wywalczyła srebrny medal drużynowy.
______________________________________________________________

1-16 sierpnia: XI Igrzyska Olimpijskie. Igrzyska w Berlinie biją dotychczasowe rekordy: 4.069 uczestników z 49 krajów. Polska ekipa liczy 112 osób. Po raz pierwszy płonie znicz olimpijski przyniesiony z Olimpii, jako symbol związków z antyczną tradycją. W czasie ceremonii otwarcia rozbrzmiewa hymn olimpijski Ryszarda Straussa.

(…)

Do WKKW zgłasza się 53 jeźdźców z 19 państw, w tym 17 trzyosobowych drużyn. Polski zespół tworzą rotmistrzowie: Henryk Roycewicz na Arlekinie III, Zdzisław Kawecki na Bambino i Seweryn Kulesza na Tośce (ponieważ Ben Hur zakulał). Po ujeżdżeniu trzynasty jest Roycewicz, 15. Kawecki, 26. Kulesza. Ekipa zajmuje piąte miejsce z niedużą stratą punktową, przed groźnymi Niemcami.

(…)

Po próbie terenowej G. Rau tak ocenił styl jazdy Polaków: W dużym stopniu przekonujący, dopasowany do ruchu konia, bardzo elastyczny. Dzięki temu mówimy o pełnej harmonii jeźdźca z koniem, co bardzo ułatwia ruch i skok przez przeszkodę.

(…)

Konkurs skoków do WKKW odbywa się na głównym stadionie olimpijskim, przy udziale 90.000 widzów. Pierwsza z naszych pojawia się Tośka, najmniej zmęczona z ekipy. Kończy parkur bez błędów i w dobrym czasie.

(…)

Po przejeździe Bambino awansujemy na drugie miejsce i zdobywamy srebrny medal.

(…)

Czytaj więcej… (po kliknięciu przejdziesz do Polskiej Cyfrowej Biblioteki Jeździeckiej)

Autor: Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa- Hanna Łysakowska

Powrót do listy

Polska Cyfrowa Biblioteka Jeździecka:

Kliknij poniższe linki, aby przejść do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (otworzą się na nowej karcie):

„Walczył na olimpiadzie. Jako generał odniósł większy sukces” [link] (2019)

„Niezwykłe historie Biało–Czerwonych. Jeźdźcy – srebrni medaliści w WKKW na IO’36 w Berlinie” [link] (2019)

„Polscy jeźdźcy olimpijscy okresu międzywojennego, część II” (2019) – Hanna Łysakowska

„Polscy jeźdźcy olimpijscy okresu międzywojennego, część I” (2018) – Hanna Łysakowska

„Kolekcja medali olimpijskich w zbiorach Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie” (2017) – Zespół redakcyjny

„Berlin 1936, czyli o słynnym polskim olimpijskim konkursie WKKW” [link] (2012)

„Jeźdźcy-Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej” (2012) – Renata Urban

„Jeźdźcy olimpijscy” (2000) – Hanna Łysakowska

„Olimpiada w Berlinie w 1936 r.” (1982) – Witold Pruski

„Auf Olympischem Parcours” (1976) [DE] – Helmut Lenz

„Die Reitkunst Der Welt an des olympischen spielen 1936” (1937) [DE]EN][FR] – Gustav Rau

„Olympia 1936 tom I” (1937) [DE] – Zespół redakcyjny

„Jury d`appel olimpijskie odebrało Polsce srebrny medal w konkursie Militari” (1936)

„Seweryn Roman Kulesza – srebrny medalista IO Berlin 1936 r.” – Redakcja portalu olimpijski.pl

„Zdzisław Kawecki – Gozdawa – srebrny medalista IO Berlin 1936 r.” – Redakcja portalu olimpijski.pl

„Henryk Leliwa-Roycewicz – srebrny medalista IO Berlin 1936 r.” – Redakcja portalu olimpijski.pl

„Ciężko wywalczony – srebrny medal olimpijski” (1936) – Tadeusz Grabowski

„Olimpijski konkurs skoków” (1936) – Tadeusz Grabowski

„Jeźdźcy-Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej” [fragmenty] – Renata Urban

„Ostatni udział polskich jeźdźców w olimpiadzie berlińskiej” – Adam Królikiewicz

WKKW – Olimpiada Berlin 1936 (Cross Country) | FILM

Galeria:

IO Berlin 1936
Srebrni medaliści igrzysk w Berlinie w jeździeckim WKKW, Od lewej Henryk Roycewicz, Seweryn Kulesza, Zdzisław Kawecki. Źródło: NAC.
Seweryn Kulesza na Tośce, WKKW, IO Berlin 1936
/Autor

Seweryn Kulesza

PUBLIKACJE W PCBJ

POKREWNE LEGENDY

GALERIA ZDJĘĆ

Mjr sł. st. Wojska Polskiego, kawalerzysta i jeden z najzdolniejszych jeźdźców polskich lat trzydziestych, srebrny medalista olimpijski w drużynowym konkursie WKKW w Berlinie (1936).

______________________________________________________________

Urodzony 23 października 1900 roku w Radomiu.

Syn Antoniego Franciszka (buchaltera w miejscowej fabryce) i Marii z Grzywaczów.

Ze względu na czas wojny egzamin dojrzałości (program 8-klasowy) zdawał na raty: część w warszawskim Gimnazjum im. M. Reja (25 lutego 1919) i część (końcową) przed Komisją Ministerstwa WRiOP w stolicy (25 lutego 1920).

Wstąpił do Wojska Polskiego (9 grudnia 1918) i przez kilka miesięcy walczył w składzie 1 p. Ułanów Krechowickich (Gródek Jagielloński), po czym odbył naukę w Szkole Podchorążych w Warszawie i przyfrontowej Szkole Jazdy w Brodach i już jako ppor. (1921) i por. (1921) służył w 10 p. Strzelców Konnych.

Dalsze jego żołnierskie losy związane są z: kursem instruktorskim jazdy konnej w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu (1930-1931), funkcją instruktora klasy oficerskiej tej placówki szkoleniowej (od 1932) i dowódcą szwadronu w 7 puł. (od 1937). Kulesza dobrze trafił. Jego przełożonymi byli świetni jeźdźcy. Miał u nich znakomitą opinię. Komendant Szkoły Jazdy Konnej CWK Adam Królikiewicz i główny inspektor jazdy konnej mjr Antoniewicz nie mieli dla niego słów uznania. Oficer wyróżniający się, jeździec wybitny, instruktor bardzo dobry, rokuje jeszcze większe nadzieje, bardzo ambitny, obowiązkowy, lojalny – pisali w opiniach.

Czytaj więcej w PCBJ (po kliknięciu przejdziesz do Polskiej Cyfrowej Biblioteki Jeździeckiej) lub na portalu PKOL (po kliknięciu przejdziesz do strony olimpijski.pl).

Autor: Polski Komitet Olimpijski – olimpijski.pl

Powrót do listy

Wpis aktualizowano: 24.05.2023

Seweryn Kulesza zmarł w Los Angeles 14 maja 1983 r., w wieku 83. lat.

Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij poniższe linki, aby przejść do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (otworzą się na nowej karcie):

„Niezwykłe historie Biało–Czerwonych. Jeźdźcy – srebrni medaliści w WKKW na IO’36 w Berlinie” [link] (2019)

„Polscy jeźdźcy olimpijscy okresu międzywojennego część II” (2019) – Hanna Łysakowska

„Polscy jeźdźcy olimpijscy okresu międzywojennego część I” (2018) – Hanna Łysakowska

„Berlin 1936, czyli o słynnym polskim olimpijskim konkursie WKKW” [link] (2012)

„Seweryn Kulesza” (2012) – Witold Duński

„Jeźdźcy-Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej” (2012) – Renata Urban

„Jeźdźcy-Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej” [fragmenty] – Renata Urban

„Jeźdźcy olimpijscy” (2000) – Hanna Łysakowska

„Olimpiada w Berlinie w 1936 r.” (1982) – Witold Pruski

„Sport jeździecki w broniach konnych II Rzeczypospolitej” (1974) – Zygmunt Bielecki

„Jury d`appel olimpijskie odebrało Polsce srebrny medal w konkursie Militari” (1936)

„Seweryn Roman Kulesza – srebrny medalista IO Berlin 1936 r.” – Redakcja portalu olimpijski.pl

„Ciężko wywalczony – srebrny medal olimpijski” (1936) – Tadeusz Grabowski

„Międzynarodowe zawody konne w Rydze” (1936) – Adam Królikiewicz

Pokrewne Legendy:

Galeria:

Odznaka pułkowa 7 Pułku Ułanów Lubelskich.
Międzynarodowe Oficjalne Zawody Konne w Nicei, 1933 r. (Puchar Narodów). Od lewej: rotmistrz Seweryn Kulesza, porucznik Kazimierz Szosland, major Michał Woysym Antoniewicz, kapitan Zygmunt Ruciński, porucznik Roman Pohorecki.
Był wielkim żołnierzem. Wspaniale walczył na Tośce na Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie 1936. We wrześniu 1939 z Niemcami. 1945 roku 7 Pułk Ułanów Lubelskich był w II Korpusie pułkiem rozpoznawczym w 3 Dywizji Strzelców Karpackich.
Po Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie 1936 rotmistrzowie Seweryn Kulesza na Tośce, Henryk Roycewicz-Leliwa na Arlekinie III, Zdzisław Kawecki na Bambino.
Polska reprezentacja olimpijska jeźdźców w wiosce olimpijskiej w Doberitz, Igrzyska Olimpijskie w Berlinie 1936 r. Od lewej: rotmistrz Sewryn Kulesza (na koniu „Tośka”), porucznik Michał Gutowski (na klaczy „Warszawianka”), rotmistrz Adam Królikiewicz (szef ekipy), rotmistrz Zdzisław Kawecki (na koniu „Bambino”), rotmistrz Henryk Roycewicz Leliwa (na koniach „Arlekin III”, „Bafour”), porucznik Janusz Komorowski („Duncan”- tylko konkurs skoków).
Rtm. Seweryn Kulesza na Tośce w konkursie skoków do olimpijskiego WKKW na igrzyskach w Berlinie w 1936 r.
Rtm. Seweryn Kulesza na Tośce podczas pokonywania przeszkody.
Seweryn Kulesza. Fot. ze zbiorów Antony Howard-Grubb`a.
Bruksela 1962. Fot. ze zbiorów Antony Howard-Grubb`a.
Fot. ze zbiorów Antony Howard-Grubb`a.
Seweryn Kulesza (z lewej) wraz z brytyjską armią. Fot. ze zbiorów Antony Howard-Grubb`a.
Fot. ze zbiorów Antony Howard-Grubb`a.
Korpus osadniczy Armii Brytyjskiej 1946 r. Seweryn Kulesza rozmawia po prawej. Fot. ze zbiorów Antony Howard-Grubb`a.
Fot. ze zbiorów Antony Howard-Grubb`a.
Fot. ze zbiorów Antony Howard-Grubb`a.
Los Angeles 1983. Fot. ze zbiorów Antony Howard-Grubb`a.
Ekipa jeźdźców i strzelców na igrzyskach w 1936 r. W mundurach od lewej stoją: por. Janusz Komorowski, por. Michał Gutowski, od prawej: rtm. Seweryn Kulesza, rtm. Henryk Roycewicz, siedzą od prawej: mjr Adam Królikiewicz, płk Tadeusz Komorowski.
/Autor

Henryk Leliwa-Roycewicz

PUBLIKACJE W PCBJ

POKREWNE LEGENDY

GALERIA ZDJĘĆ

Przezorność, Prudential, PASTa – co łączy te nazwy z pułkownikiem Henrykiem Leliwa-Roycewiczem? Łączy charakter, legenda i symbolika, tak jak zasłużył się on dla legendy polskiego jeździectwa jako wybitny jeździec i olimpijczyk, to właśnie pod jego dowództwem w Powstaniu Warszawskim już w pierwszych dniach zdobyto strategiczne budynki, jak wieżowiec Prudentailu, Pocztę Główną, czy w czasie powstania odbito symbol Polski Walczącej – budynek PASTy.

– „W obecnych czasach także warto wykazywać się bohaterstwem, można zdobywać wiele, ale i być przezornym. Dlatego projekt edukacyjno-finansowy Ludzie z Charakterem czerpie z tradycji, przenosząc w nowoczesność wartości takie jak przezorność, ochrona majątkowa, sukcesja. Tradycje zobowiązują, ale zawsze lepiej być ubezpieczonym, niż nie być…” – mówi rotmistrz kawalerii ochotniczej Jakub Czekaj, partner programu Ludzie z Charakterem, którego dziadkowie (Matylda z Sapiehów i Juliusz Osterwa) posiadali w wieżowcu Prudentiala apartament, utracony bezpowrotnie w 1939r. 

***

Henryk Leliwa-Roycewicz urodził się 30 lipca 1898 w Janopolu.

Dwukrotny Kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari, trzykrotny Kawaler Krzyża Walecznych, Krzyż Armii Krajowej, Medal za Wojnę 1918 – 1921, Medal Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości, Krzyż Powstańczy.

Srebrny medalista Igrzysk Olimpijskich w Berlinie we Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego.

Wyniki sportowe:

IGRZYSKA OLIMPIJSKIE

Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego:
Berlin 1 – 16 sierpnia 1936 – srebrny medal drużynowy na Arlekinie III, wspólnie z rotmistrzem Zdzisławem Kaweckim na Bambino, rotmistrzem Sewerynem Kuleszą na Tośce. Indywidualnie piętnasty.

MISTRZOSTWA POLSKI

Ujeżdżenie:
Warszawa 30 września – 2 października 1932, brąz na Tulipanie.
Warszawa 29 września – 1 października 1933 – srebro na Tulipanie.
Warszawa 30 września 1935, srebrny medal na Tulipanie.
Bydgoszcz 6-7 października 1938 – srebrny medal na Tajfunie.

Skoki przez Przeszkody:
Warszawa 3-5 października 1931 – srebrny medal na The Hoop.

WKKW:
Warszawa 8-10 czerwca 1933, srebrny medal na Twostep.
Warszawa 7-9 czerwca 1934, złoty medal na Wisła IV.
Warszawa 2-4 października 1935, brązowy medal na Tulipanie.
Warszawa 4-6 czerwca 1936, srebrny medal na Arlekinie III.

1935 roku rtm. Roycewicz po zdobyciu indywidualnego Mistrza Armii jako jedną z nagród uzyskał możliwość wyboru dla siebie konia i jego zakupu na koszt Ministerstwa Spraw Wojskowych. Arlekina III zobaczył podczas polowania par force w Łańcucie u hr. Potockiego. Koń był trudny, nieposłuszny i sprawiał dużo kłopotu – idealny wojownik / koń WKKW.

1-16.08.1936 – XI Igrzyska Olimpijskie w Berlinie. 4069 uczestników z 49 krajów. Polska ekipa liczy 112 osób. Po raz pierwszy płonie znicz olimpijski przyniesiony z Olimpii. Zgodnie z rozkazem Hitlera olimpiada ta miała być pokazem nienagannej organizacji i potęgi III Rzeszy. Była pokazem potęgi, jednak organizacyjne pozostawiała wiele do życzenia. Knowania i oszustwa niemieckich organizatorów prawdopodobnie pozbawiły Polską ekipę złotego medalu. 8 kilometrowy kros zawiera 35 przeszkód, zawody śledziło ok. 200 000 widzów. Na trasie znajdowała się przeszkoda wodna. Mętny, mulisty, pokryty rzęsą głęboki staw, który można było bezpiecznie pokonać jedną trasą, którą znali wyłącznie niemieccy zawodnicy. Z 46 jeźdźców, którzy dotarli do tej przeszkody, 32 miało upadek. Arlekin III został zatrzymany przez sędziów w próbie terenowej przed przeszkodą nr 20. Poinformowano go, że pomylił trasę. Wrócił 2,5 km i wówczas dowiedział się, że zaszła pomyłka. Tym samym 8 km trasa wydłużyła się o 5 km. Przed skokami Arlekin odczuwał wysiłek dnia poprzedniego. W sumie para Henryk Leliwa-Roycewicz i Arlekin III zajęła 15 miejsce a Polska ekipa zdobywa srebrny medal.

W biuletynie Związku Kawalerii i Artylerii Konnej w Ameryce Północnej nr 54 z lipca 1989 roku, Henryk Leliwa-Roycewicz tak relacjonuje swój start w igrzyskach olimpijskich: „Niemcy chcą jednak zwyciężyć. Sytuację mają jednak trudną bo ich jeździec musi skakać z ręką na temblaku. Robi to przede mną. Konia ma ostrego, nie może go utrzymać. Wreszcie na jednej z przeszkód wali się na ziemię. Leży bezradny pod drągami. Podbiegają ludzie, podnoszą go i wsadzają na siodło. Za tę pomoc, za przekroczenie linii należała mu się dyskwalifikacja. Złoty medal był jednak ważniejszy od prawa.”

01.09.1939 Niemcy zaatakowali Polskę. Eskadry heinkli i junkersów zbombardowały Warszawę i Ośrodek Zapasowy Kawalerii w Garwolinie. W ciągu kilkunastu minut ogień strawił cały dorobek sportowy naszych olimpijczyków – sprzęt, trofea i puchary. Rannych zostało kilkadziesiąt najlepszych polskich koni sportowych, które tam stacjonowały. Adam Królikiewicz i Kazimierz Szosland otrzymali zadanie przetransportowania najlepszych olimpijczyków z Grudziądza do Sarn. Pod górą Kalwarią doszło do kolejnego ataku niemieckich bombowców. Rotmistrz Królikiewicz musiał dobić umierającego Arlekina III.

27.09.1939 Rotmistrz Henryk Roycewicz został ciężko ranny w walce z oddziałami niemieckimi. Ukrył swój stopień oficerski, dzięki czemu uniknął śmierci z rąk NKWD. Od 1941 roku mieszkał w Warszawie. Działał w ZWZ – AK gdzie był oficerem broni w czwartym rejonie AK (Warszawa-Śródmieście). W październiku 1943 roku został mianowany dowódcą batalionu im. Kilińskiego i awansowany na stopień majora. W Powstaniu Warszawskim dowodził batalionem, który zdobył budynek PASTy. Pod koniec 1944 został awansowany na ppłk a potem pułkownika.

Podobnie jak wielu żołnierzy AK i powstańców warszawskich, nie uniknął powojennych prześladowań. Został skazany za rzekomą działalność wywrotową i chęć zmiany ustroju Państwa Polskiego, na 6 lat więzienia, 4 lata pozbawienia praw publicznych i obywatelskich praw honorowych oraz przepadek całego mienia. 22 lutego 1957 roku płk. Henryka Leliwę-Roycewicza uniewinniono od popełnienia zarzucanych mu czynów.

Po latach wrócił do jeździectwa. Najpierw prowadził Klub Jeździecki na Torze Wyścigów Konnych w Warszawie. Potem trenował zawodników w sekcji jeździeckiej klubu „Legia” w Starej Miłosnej.

Powołał Komisję Środowiskową Żołnierzy Batalionu AK Kiliński. W 1975 roku został współzałożycielem Duszpasterstwa Weteranów Kawalerii i Artylerii Konnej.

Powrót do listy

Wpis aktualizowano: 19.09.2023

Henryk Leliwa-Roycewicz zmarł w Warszawie 18 czerwca 1990 r., w wieku 92 lat. Pochowany został na Warszawskich Powązkach w kwaterze Batalionu Kiliński obok żony – łączniczki Luty (kwatera B24-3-10a).

Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij poniższe linki, aby przejść do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

„Henryk Leliwa-Roycewicz. Mistrz w sporcie i w walce” [link] (2021) – Sportowcy dla niepodległej

„Rotmistrz Leliwa-Roycewicz – dowódca, który dał sygnał do powstania Warszawskiego” (2019) – Zbigniew Chmielewski

„Niezwykłe historie Biało–Czerwonych. Jeźdźcy – srebrni medaliści w WKKW na IO’36 w Berlinie” [link] (2019)

„Olimpijczycy – 1 sierpnia 1944” (2019) – Zbigniew Chmielewski

„Polscy jeźdźcy olimpijscy okresu międzywojennego część II” (2019) – Hanna Łysakowska

„Polscy jeźdźcy olimpijscy okresu międzywojennego część I” (2018) – Hanna Łysakowska

„Arlekin III, prawdopodobnie ostatnie zdjęcie” (2016) – Robert Woronowicz

„Berlin 1936, czyli o słynnym polskim olimpijskim konkursie WKKW” [link] (2012)

„Jeźdźcy-Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej” (2012) – Renata Urban

„Jeźdźcy olimpijscy” (2000) – Hanna Łysakowska

„Wyjątki z wywiadu Krystyny Rudowskiej z płk. Roycewiczem” (1990) – Krystyna Rudowska

„Na pogrzeb Henryka Leliwy-Roycewicza” (1990) – Antoni Bieniaszewski

„Biografia Henryka Leliwy-Roycewicza” (1989) – Krystyna Rudowska

„Olimpiada w Berlinie w 1936 r.” (1982) – Witold Pruski

„Arlekin i Olimpiada w Berlinie” (1980) – Henryk Leliwa Roycewicz

„Sport jeździecki w broniach konnych II Rzeczypospolitej” (1974) – Zygmunt Bielecki

„Jury d`appel olimpijskie odebrało Polsce srebrny medal w konkursie Militari” (1936)

„Ciężko wywalczony – srebrny medal olimpijski” (1936) – Tadeusz Grabowski

Pokrewne Legendy:

Konie

ARLEKIN III (BAFUR – BLACKFISH)

„Drogi i ścieżki pokonuje pięknym, zrównoważonym kłusem (…) Po koniu nie widać śladu zmęczenia. Energicznie przegalopowany steepl (…) Koń we wspaniały sposób kryje przestrzeń i pokonuje przeszkody. ”

Dr Gustaw Rau o Arlekinie III

Czytaj więcej…

Galeria:

Henryk Leliwa-Roycewicz, porucznik Wojska Polskiego (1936 r.). 
Ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego.
Henryk Leliwa-Roycewicz, Letnie Igrzyska Olimpijskie w Berlinie.
Rotmistrz Henryk Leliwa-Roycewicz dosiadający Arlekina III w czasie konkursu WKKW na IO w Berlinie.
Arlekin III. Letnie Igrzyska Olimpijskie w Berlinie.
Henryk Leliwa-Roycewicz (na zdjęciu w kółku) po zdobyciu budynku PAST-y podczas Powstania Warszawskiego. Fot. Eugeniusz Lokajski, ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego.
Ekipa jeźdźców i strzelców na igrzyskach w 1936 r. W mundurach od lewej stoją: por. Janusz Komorowski, por. Michał Gutowski, od prawej: rtm. Seweryn Kulesza, rtm. Henryk Roycewicz, siedzą od prawej: mjr Adam Królikiewicz, płk Tadeusz Komorowski.
/Autor