Prace Anny Dębskiej oszałamiają swoją bezpośredniością. Jej styl i technika nie mają żadnego odpowiednika w rzeźbie. Wzrusza nas emocją swego widzenia urody życia koni i innych zwierząt.

______________________________________________________________

(…)

W rzeźbach Anny Dębskiej mają szerokie zastosowanie różnorodne materiały i także najróżniejsze techniki rzeźbiarskie. Od technik szkicowych, nerwowo i szybko modelowanych w glinie, a następnie utrwalonych w wypalonej ceramice lub odlanych w brązie, aż do monumentalnie wygładzonych i silnie uproszczonych form w sztucznym kamieniu, betonie lub w precyzyjnym odlewie brązowym. Najbardziej monumentalnie wychodzą rzeźby w technikach betonowych. To nie jest kontynuacja form rzeźby kamiennej z jej rzemieślniczymi wymaganiami i tradycyjnymi trudnościami, często nie do pokonania w rzeźbie zwierząt, zwłaszcza koni. Cienkość nóg podtrzymujących wielką masę zwierzęcia musiała być uzupełniana tymi lub innymi elementami podpór sztucznie powiązanych z tematyką rzeźby. Tak było z kamieniem — tymczasem monolityczność żelbetu pozwala na ścienienie do minimum kończyn ciężkich zwierząt nadając ich ciężarom lekkości, większej niż to zostało osiągnięte w brązie.

(…)

Koń jest umiłowaniem autorki. Bogactwo i różnorodność rzeźb koni w jej twórczości są porywające. Od baraszkujących źrebaków do tragicznych, dramatycznie skomponowanych grup koni, od lekko i zgrabnie skaczących koników do mocnych, w swym pędzie masywnych, ciężkich perszeronów. Znamy wielu artystów, którzy swą twórczość poświęcili temu najpiękniejszemu ze zwierząt. Ale zwykle w swej twórczości ograniczali się do jednego rodzaju lub typu konia.

W naszej rodzimej twórczości, może raczej malarskiej niż rzeźbiarskiej przewijają się wizerunki koni. Czy to u Michałowskiego i Juliusza Kossaka, u Chełmońskiego lub Brandta, czy wreszcie u naszych współczesnych, koń występuje jako zwierzę związane z człowiekiem. Jako jego dopełnienie. To samo w rzeźbach pomnikowych nawet takiego mistrza współczesnego jak Marino Marini postać konia jest podstawą dla jeźdźca. Anna Dębska, która sama jest znakomitym jeźdźcem i pasjonuje się swymi własnymi końmi umiała przede wszystkim dojrzeć piękno koni na swobodzie, uwolnionych od siodeł i uprzęży, swobodzie wyrażających swe uczucia wzajemne, lekko poruszających się bez skrępowania i obciążenia. Jeśli autorce zdarzy się przedstawić także jeźdźca na koniu to i wtedy jeździec biorący przeszkodę jest tylko małym, dynamicznym, „nieważnym” dodatkiem uzasadniającym ruch konia w skoku.

Ale najsilniejsze przeżycia dramatyczne dają nam „Spienione konie”. Tu autorka wykazała całą umiejętność wydobycia piękna w maksymalnym wysiłku zwierzęcia. I pomimo wielkiej dynamiki kompozycji, zestawienie tych trzech pełnych ruchu zwierząt stwarza kompozycję pomnikową wspaniale skomponowaną w zamarłą bryłę statyczną, godną pomnika już nie tylko konnego, ale pomnika dla naszych koni, które ostatnim wielkim zrywem towarzyszyły nam w tragicznych zmaganiach naszego Września.

(…)

Autor: Jerzy Hryniewiecki

Całą publikację i inne źródła znajdziesz w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (kliknij)

Poniżej znajdziesz linki do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej.