Jan Raszka

Jan Raszka, urodzony w 1871 roku w Ropicy na Śląsku Cieszyńskim (obecnie w granicach Czech), od wczesnych lat wykazywał zainteresowania artystyczne.

Po ukończeniu gimnazjum w Cieszynie wyjechał do Wiednia, gdzie w latach 1892-1899 studiował w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych. Kształcił się na wydziale malarskim, ale z czasem zaczął uczęszczać na upragnione zajęcia w pracowni rzeźbiarskiej.

Rzeźbę studiował pod kierunkiem profesorów Edmunda von Hellmera i Kaspra Klemensa Zumbuscha, którzy byli autorami wielu znanych wiedeńskich monumentów.

Talent Raszki dostrzeżono już we wczesnych realizacjach młodego artysty. Podczas pobytu w Wiedniu wykonywał on portrety wybitnych postaci z kręgu dworu cesarskiego Habsburgów, rzeźbił popiersia arystokratek i żon ówczesnych ministrów, co niosło kolejne intratne zamówienia.
Poparcia młodemu Raszce udzielał również arcyksiążę Eugeniusz Ferdynand Habsburg, sam bardzo interesujący się sztuką.

(…)

Pracował przy restauracji Wawelu, gdzie wykonał tympanony nad drzwiami katedry i uczestniczył w projekcie baldachimu nad nagrobkiem Władysława Łokietka.

Rozpoczął również działalność jako pedagog – został wykładowcą rysunku i rzeźby w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Przemysłowej zorganizowanej na wzór podobnie działających szkół w Wiedniu i w Pradze, kształcącej w różnych zakresach wytwórczości przemysłowej i rękodzielniczej.

(…)

Artysta wykonał dziesiątki plakiet i medali z podobiznami znanych osób z ówczesnego świata polityki i sztuki, jak i z wizerunkami postaci historycznych. Wśród portretowanych znaleźli się Mikołaj Rej, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, Eliza Orzeszkowa, Tadeusz Kościuszko, a ze współczesnych artyście: Jacek Malczewski, Włodzimierz Tetmajer, a także Józef Haller, Józef Piłsudski czy Edward Rydz-Śmigły.

Raszka tworzył ponadto medale i plakiety okolicznościowe upamiętniające Legiony Polskie, w szeregach których walczył w czasie pierwszej wojny światowej.

W 1935 roku artysta wziął udział w konkursie na projekt pomnika konnego Józefa Piłsudskiego. Oglądając przedstawione do oceny prace innych twórców, Raszka miał też swoje refleksje.

„A teraz się pytam czy nasz Marszałek musi koniecznie dosiadać jakiegoś bucfała i robić gesty starego, średniowiecznego kondotiera, by przejść do potomności, czy też nie słuszniej i godniej jest pozwolić mu siedzieć prosto i naturalnie na swojej kasztance, tak jakeśmy go widzieli i znali.”

Projekt Raszki uzyskał w konkursie jedną z nagród, a gipsowy model pomnika przechowywany jest w zbiorach Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie.

(…)

Całą publikację i inne źródła znajdziesz w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (kliknij)

Autor: Katarzyna Łomnicka

Poniżej znajdziesz linki do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej.