Wpisy


Patron Honorowy i Mecenas Legendy: Władysław Marcin Kosiniak-Kamysz – Wicepremier, Minister Obrony

Polski lekarz, samorządowiec i polityk, doktor nauk medycznych. Od 2015 prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego, poseł na Sejm VIII, IX i X kadencji.

Patron Honorowy: Prezydent Grudziądza Maciej Jan Glamowski

Polski ekonomista, menedżer i samorządowiec, doktor nauk ekonomicznych. Prezydent Grudziądza od 2018.

Opiekun: Stowarzyszenie Rodziny Jordan-Rozwadowskich

Organizacja służy dziś podtrzymywaniu kontaktów między członkami rodu, którzy w latach II wojny światowej zostali wypędzeni ze swych szlacheckich siedzib i w znacznej części rozproszyli się po świecie.

Opiekun: Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu

Muzeum w Grudziądzu, założone w 1884 roku. Od 2005 roku nosi ono imię Władysława Łęgi.



Generał broni Wojska Polskiego. W czasie I wojny światowej walczył na froncie rosyjskim. W 1916 zwolniony z armii austro-węgierskiej, współpracował z polskim ruchem niepodległościowym. 1918 powołany przez Radę Regencyjną na stanowisko szefa Sztabu Gen. WP. Jeden z organizatorów Polskich Sił Zbrojnych. W 1918-1919 dowodził armią „Wschód” w walkach z Ukraińcami o Lwów i Małopolskę Wsch. W 1919 szef pol. misji wojsk. na konferencję pokojową w Wersalu. W wojnie polsko-radzieckiej 1920 ponownie szef Sztabu Gen. W 1921-1926 generalny inspektor kawalerii. W czasie zbrojnego zamachu stanu, dokonanego przez J. Piłsudskiego w maju 1926, dowodził wojskami rządowymi. Po zwycięstwie piłsudczyków więziony. Zwolniony w 1927 i przeniesiony w stan spoczynku.

Na podstawie: Mała Encyklopedia Wojskowa, tom 3 R-Ż (1971)

Generał broni Tadeusz Jordan Rozwadowski należał do generacji, którą nazwano pokoleniem niepokornych. Urodzony tuż po powstaniu styczniowym, wychowany został w kulcie narodowych insurekcji, w których brali udział jego antenaci. Tradycje wojskowe rodziny spowodowały, że w poszukiwaniu dróg do niepodległej Polski wybrał pozornie najbardziej kontrowersyjną – służbę w obcej (austro-węgierskiej) armii. W wojsku Austro-Węgier spędził większą część swego niezwykle barwnego życia. Do Wojska Polskiego trafił już jako dojrzały człowiek i doświadczony dowódca w stopniu generała leutnanta.

W okresie wojen o niepodległość Polski, a następnie pokojowej rozbudowy polskich sił zbrojnych aż do zamachu majowego, pełnił wiele bardzo ważnych funkcji, mając wpływ na losy kraju. Był pierwszym organizatorem Sztabu Generalnego WP, dowódcą Armii „Wschód” w wojnie polsko-ukraińskiej, szefem Polskiej Misji Wojskowej w Paryżu oraz szefem Sztabu Generalnego w przełomowym okresie wojny polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu wojny objął stanowisko Generalnego Inspektora Kawalerii, organizując i modernizując tę broń. W maju 1926 r. stanął na czele wojsk rządowych. Po dojściu do władzy Józefa Piłsudskiego był niewinnie więziony. Zarzucono mu popełnienie nadużyć finansowych, czego nowe władze nigdy nie udowodniły. Dwa lata później, po wyjściu na wolność, generał zmarł w nie do końca wyjaśnionych okolicznościach. Wśród polskiej generalicji niewielu dowódców z jego pokolenia miało równie wielki wkład w odbudowę niepodległej Polski. Należy do nich zaliczyć: Józefa Dowbor-Muśnickiego, Józefa Hallera oraz Stanisława Szeptyckiego. Ci generałowie mają już swe biografie.

Mimo tak wielkich zasług trudno powiedzieć, aby postać Tadeusza Rozwadowskiego była dziś szerzej znana. Generał postrzegany jest głównie przez pryzmat jego wielkiego i dramatycznego konfliktu z marszałkiem Piłsudskim o autorstwo planów bitwy warszawskiej oraz jako obrońca legalnego rządu i prezydenta RP w czasie trzydniowej wojny domowej w maju 1926 r. Tak postrzegali Rozwadowskiego zarówno jego sympatycy, jak i przeciwnicy. „Rozwadowski i Piłsudski – pisał Władysław Studnicki – dwaj wielcy ludzie naszej epoki. Jako wojskowy, Rozwadowski stał wyżej od Piłsudskiego. Pod względem rozumienia sytuacji polityki zewnętrznej nie ustępował mu, a nawet przewyższał, nie on jednak, a Piłsudski doszedł do władzy, nie on, a Piłsudski zdobył dusze znacznego zastępu młodzieży, która pozostawała mu wierna, i przez całe życie był legendą dla mas żołnierskich. […] Egotyzm Piłsudskiego, jego nieoddzielanie Polski od osoby własnej, pchnęły go do przewrotu majowego. Wiedział, że jest źle, nie chciał ówczesnych szachrajek partyjnych, lecz nie miał planu niezbędnych reform. Dojście do władzy Piłsudskiego stało się więc dla niego osobistą tragedią. Niedojście do władzy Rozwadowskiego mógł też Rozwadowski uważać za swą tragedię; nie szedł on systematycznie do władzy, lecz uświadamiał sobie swoje zasługi, lecz mylił się, gdy mniemał, że zasługi wiodą do władzy”.

Spór Rozwadowskiego z Piłsudskim był pierwotnie główną przyczyną niepowstania naukowej biografii pierwszego szefa sztabu i najwybitniejszego z polskich sztabowców XX wieku. Cenzura obowiązująca w czasach PRL oraz brak dostępu do zbiorów archiwalnych spowodowały, że również po II wojnie światowej dzieła takiego nie opracowano. Z tych samych powodów nazwisko generała zostało wymazane ze szkolnych podręczników zarówno sanacyjnych, jak i powojennych4, toteż pamięć o nim z wolna zaczęła się zatracać. Brak pełnej biografii pierwszego szefa sztabu, jego niezwykłe, pełne nieoczekiwanych zwrotów życie oraz bezpośredni udział w przełomowych dla Polski momentach dziejowych, wreszcie tragiczna śmierć po niezasłużonym więzieniu, stanowią główną przyczynę, dla której autor podjął się napisania niniejszej książki.

Niezwykle aktywne życie Tadeusza Rozwadowskiego, wynikające ze specyfiki służby wojskowej, częste zmiany miejsca pobytu oraz podróże związane z działalnością dyplomatyczną powodują, że dziś niezwykle trudno jest zebrać materiał dokumentujący biografię generała. Pełną rekonstrukcję jego poglądów społecznych i politycznych, a także ustalenie danych dotyczących życia osobistego uniemożliwia fakt zniszczenia dokumentów rodzinnych rodu Rozwadowskich (w tym świadectw szkolnych generała i jego bogatej korespondencji z krewnymi z czasów służby w wojsku Austro-Węgier) podczas pożaru dworu w Glinnej w 1915 r. Dokumenty osobiste, które pozostały po śmierci Rozwadowskiego w rękach rodziny, uległy zniszczeniu w czasie II wojny światowej we Lwowi.

Spośród krajowych instytucji owocna okazała się kwerenda w Centralnym Archiwum Wojskowym, umożliwiająca prześledzenie działalności wojskowej Rozwadowskiego. Szczególnie wartościowe dokumenty znaleziono w zespołach: Akta personalne (akta personalne gen. broni Tadeusza Jordan Rozwadowskiego), Biuro Ścisłej Rady Wojennej, Generalny Inspektorat Kawalerii, Gabinet Ministra Spraw Wojskowych, Kolekcje rękopisów, Komisja Wojskowa Tymczasowej Rady Stanu, Oddział I NDWP, Departament Sprawiedliwości MS Wojsk. oraz Wojskowe Biuro Historyczne. Spośród licznych opracowań zachowanych w CAW pomocny był zwłaszcza maszynopis pracy Włodzimierza Gierowskiego „Organizacja sił zbrojnych z ramienia Rady Regencyjnej w przededniu niepodległości” (zachowany w zespole WBH) oraz niepublikowany rękopis Mariana Kukiela „Osobistości kierownicze w bitwie warszawskiej” (w zespole Dokumenty osobiste i materiały historyczne Mariana Kukiela).

Istotnych wiadomości, zwłaszcza na temat działalności dyplomatycznej Rozwadowskiego, dostarczyła kwerenda w Archiwum Akt Nowych. Odnośne dokumenty odnaleziono m.in. w zespołach: Akta attache wojskowych RP, Akta Józefa i Aleksandry Piłsudskich, Ambasada RP w Waszyngtonie, Archiwum Ignacego Paderewskiego. Niezwykle przydatne okazały się także dokumenty i materiały zawarte w Aktach gen. Lucjana Żeligowskiego, odsłaniające kulisy sprawy prowadzonej przeciwko Rozwadowskiemu w latach 1926-1928.

Dokumenty zdeponowane w Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, zwłaszcza pokaźny zespół dotyczący rodziny Rozwadowskich, umożliwiły autorowi rekonstrukcję przeszłości rodu, z którego wywodził się pierwszy szef Sztabu Generalnego WP. We wrocławskiej bibliotece odnaleziono, najprawdopodobniej jedyną zachowaną, większą serię korespondencji generała skierowaną głównie do kuzyna Adama Rozwadowskiego. Bezcenne okazały się także liczne rękopisy pamiętników i wspomnień, znajdujące się we wrocławskim Ossolineum (szczegółowy wykaz w bibliografii). Do nich należy zaliczyć przede wszystkim własne wspomnienia bohatera biografii z I wojny światowej oraz pamiętnik jego ojca, Tomisława Rozwadowskiego. Fragmentarycznych informacji na temat Rozwadowskiego dostarczyła także kwerenda w Wojskowym Instytucie Historycznym w Warszawie, Archiwum Państwowym w Krakowie (zespół NKN), Archiwum PAN w Warszawie (Diariusz Leopolda Jaworskiego7 *), Archiwum Krakowskim oo. Kapucynów oraz Archiwum na Jasnej Górze w Częstochowie.

Niezwykle ważnym uzupełnieniem dokumentów odnalezionych w kraju była kwerenda przeprowadzona za granicą. Na szczególną uwagę zasługują dokumenty odnalezione w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku, zwłaszcza z zespołu: Teki Rozwadowskiego i Adiutantura Generalna Naczelnego Dowództwa, które ilustrują działalność dyplomatyczną generała oraz jego wkład w zwycięstwo 1920 r.

Memoriały i rozkazy Rozwadowskiego, gdy dowodził Armią „Wschód”, odnaleziono natomiast w Bibliotece Polskiej w Paryżu w zespole: Spuścizna Kawałkowskiego. Ważnym uzupełnieniem były także Protokoły Kapituły Orderu Virtuti Militari zdeponowane w Instytucie Polskim i Muzeum gen. Sikorskiego w Londynie. Z Osterreichisches Staatsarchiv-Kriegsarchiv w Wiedniu wykorzystano natomiast ewidencję wojskową generała z czasów służby wojskowej w armii austriackiej, zaś w Lwowskiej Bibliotece Naukowej im. W. Stefanyka odnaleziono korespondencję Rozwadowskiego z Michałem Łempickim.

Cennym uzupełnieniem bazy źródłowej do biografii gen. Rozwadowskiego były zbiory prywatne oraz relacje złożone przez nestora rodziny, inż. Stanisława Rozwadowskiego z Katowic.

Dotychczasowa literatura poświęcona Rozwadowskiemu, choć ilościowo przedstawia się okazale, pod względem merytorycznym jest dość uboga. Do najważniejszych prac należy wydana w 1929 r. przez płk. Adama Rozwadowskiego księga pamiątkowa zatytułowana Generał Rozwadowski. Nie będąc dziełem naukowym, praca ta zawiera wiele błędów oraz hagiograficznych uproszczeń. Z drugiej strony względy cenzuralne uniemożliwiły autorowi omówienie wielu drażliwych dla ówczesnych władz kwestii z życiorysu generała. Mimo to przez ponad 60 lat księga była głównym źródłem informacji o temat życiu i działalności Rozwadowskiego, z której chętnie korzystali zarówno historycy, jak i publicyści.

W okresie międzywojennym, obok tego dzieła, opublikowano także biogram generała w Encyklopedii wojskowej pod redakcją Ottona Laskowskiego, a osobny rozdział w swej publicystycznej pracy poświęcił Rozwadowskiemu wspomniany Władysław Studnicki. Współcześnie biogramy Rozwadowskie go opublikowali także: Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Stanisław S. Nicieja, Piotr Stawecki, Andrzej Suchcitz oraz Jan Rydel. Z tekstów tych na uwagę zasługuje zwłaszcza obszerny i rzeczowy artykuł biograficzny Piotra Staweckiego zamieszczony w „Polskim Słowniku Biograficznym”. Rozwadowskim, jako generałem pochodzącym z armii austriackiej, interesowali się także historycy austriaccy. Jego życiorysy znalazły się w „Osterreichisches Biographisches Lexikon” oraz w dziele Oskara Hoffmana i Gustava Hubki poświęconym kawalerom Orderu Wojskowego Marii Teresy. Interesujący esej wspomnieniowy opublikował także emigracyjny historyk wojskowości Kornel Krzeczunowicz.

Ograniczenia cenzuralne zniesione w latach dziewięćdziesiątych zaowocowały kolejnymi próbami biografii gen. Rozwadowskiego. Staraniem rodziny i przyjaciół ukazała się książka Tadeusz Jordan Rozwadowski. Generał broni, pod redakcją Stanisława Rozwadowskiego i z wprowadzeniem Stanisława S. Niciei. Na pracę złożyły się teksty źródłowe, m.in. rozkazy operacyjne generała oraz wspomnienia i opracowania opublikowane w trudno dostępnej prasie emigracyjnej i przedwojennej reprezentującej mało krytyczny, sprzyjający generałowi, narodowy punkt widzenia. Wybór ten poprzedziła ponadto publikowana wersja pracy magisterskiej Janusza Berdzika, posiadająca wiele słabości tego typu opracowań, ale porządkująca podstawowe fakty z życiorysu generała. Mimo tych obiekcji książka Tadeusz Jordan Rozwadowski. Generał broni odegrała doniosłą rolę w popularyzowaniu prawie zapomnianej postaci generała u progu III Rzeczypospolitej. Podobne cechy wykazują emigracyjne prace Jędrzeja Giertycha, namiętnego antagonisty piłsudczyzny oraz wielkiego i dość bezkrytycznego admiratora osoby i dzieła gen. Rozwadowskiego. Wymogów pełnej biografii nie spełnia także ostatnio wydana praca o Rozwadowskim autorstwa Tadeusza Kmieciaka, będąca właściwie rozszerzonym szkicem biograficznym. Książka ta powiela wiele błędów merytorycznych z życia generała. Wagę tej pracy umniejsza ponadto fakt, że w skromnej broszurze historyk postanowił umieścić sporo danych z dziejów polskiego Sztabu Generalnego, nie zawsze mających związek z biografią Rozwadowskiego. Podobne zarzuty należy postawić niepublikowanej pracy Jerzego Szymańskiego, której istotną zaletą jest jednak szersze wykorzystanie akt personalnych generała z okresu jego służby w armii austriackiej.

Duży walor poznawczy mają opublikowane w różnych okresach przez Bolesława Woszczyńskiego, Edwarda Czapiewskiego oraz Macieja Jagórę listy, memoriały i rozkazy operacyjne gen. Rozwadowskiego. Ze względu na wzajemne stosunki Piłsudskiego z Rozwadowskim ważnym źródłem pozostają także pisma marszałka, z 1920 rokiem na czele. Z tych samym powodów na uwagę zasługują protokoły Rady Obrony Państwa oraz ocena polskiej generalicji dokonana przez Piłsudskiego. Bezcenne, bo ilustrujące poglądy generała w niektórych kwestiach politycznych, wojskowych i gospodarczych, są jego własne prace i wywiady publikowane na łamach prasy wojskowej: „Bellony”, „Polski Zbrojnej”, „Wiadomości Polskich”, „Szańca” oraz w bliskich mu dziennikach: „Czas”, „Głos Narodu”, „Kurier Lwowski” i „Warszawianka”. Ważnym źródłem w tym względzie pozostają także pamiętniki i wspomnienia polityków II RP, z którymi wielokrotnie stykał się generał. Do nich należy zaliczyć przede wszystkim: Wincentego Witosa, Macieja Rataja, Władysława i Stanisława Grabskich, Zygmunta Lasockiego, Leona Bilińskiego oraz Hermana Liebermana. Znacznie rzadziej, co należy odnotować ze zdziwieniem, nazwisko Rozwadowskiego pojawia się na łamach diariuszy opublikowanych przez byłych żołnierzy i dowódców Wojska Polskiego. Z tych na uwagę zasługują wspomnienia: Mariana Romeyki, Meriana Coopera, Stanisława Hallera, Bolesława Roi, Franciszka Arciszewskiego, a zwłaszcza Notatki… adiutanta generała, Marcelego Kyci.

Nazwisko Rozwadowskiego można także spotkać w wielu opracowaniach dotyczących I wojny światowej, wojen o niepodległość i granice Polski oraz okresu międzywojennego. Niestety, w nader wielu wypadkach postać generała potraktowana jest marginalnie. Jego działalność oraz poglądy na rozwój kwestii polskiej w I wojnie światowej ukazane są w nielicznych tylko monografiach i przyczynkach, wśród których warto wymienić prace: Janusza Gruchały, Christopha Fiihra, Tomasza Wawrzyńskiego oraz Włodzimierza Sulei45. Niektóre aspekty z działalności dyplomatycznej Rozwadowskiego omawiają w swych przyczynkach i książkach: Richard Ulryc, Henryk Bułhak, Marian Leczyk oraz Józef Kukułka. Działalność wojskowa generała znalazła szczególnie odzwierciedlenie w pracach: Ernsta Wisshaupta, Mariana Kukiela, Władysława Sikorskiego oraz w nowszych opracowaniach: Michała Klimeckiego, Lecha Wyszczelskiego i Mieczysława Pruszyńskiego. Oczywiście, pierwszy szef Sztabu Generalnego pojawia się także na łamach szerszych syntez poświęconych dziejom politycznym Polski oraz historii Wojska Polskiego pióra takich znanych historyków, jak: Władysław Pobóg-Malinowski, Janusz Pajewski, Andrzej Garlicki, Mieczysław Wrzosek, Marian Zgómiak oraz Piotr Stawecki.

Źródło: „Generał broni Tadeusz Jordan Rozwadowski” (2002) – Patelski Mariusz

Autor wpisu: Mariusz Patelski | Aktualizowano: 2025/07/01


Tadeusz Rozwadowski zmarł 18 października 1928 roku o godzienie 13:40 w lecznicy św. Józefa przy ul. Hożej w Warszawie. Ostatnią wolą generała było pochowanie go na Cmentarzu Obrońców Lwowa – wśród swoich żołnierzy.



Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij wybraną zakładkę, a następnie interesujący Cię link, aby otworzyć powiązane materiały
w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (www.pcbj.pl):

„Organizator polskiej kawalerii” (2002) – Patelski Mariusz

„Generał Rozwadowski, zapomniany bohater” (2020) – Paweł Łepkowski

„Generał Rozwadowski. Pierwszy „wyklęty” II RP” (2021) – Piotr Relich

„Tadeusz Rozwadowski – ten, który zatrzymał bolszewików” (2019) – Sławomir Zagórski

„Generał Tadeusz Jordan Rozwadowski” (2007)

„Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920-1939” (2008) – Lesław Kukawski, Juliusz S. Tym, Teodor Wójcik

„Generał broni Tadeusz Jordan Rozwadowski” (2002) – Mariusz Patelski

„Wspomnienie o Generale Tadeuszu Rozwadowskim” (1983) – Kornel Krzeczunowicz

„List Piłsudskiego do Rozwadowskiego” (1920) – Józef Piłsudski

„Rozkaz operacyjny Nr 10.000” (1920) – Tadeusz Rozwadowski

„Bitwa pod Warszawą – Głos faktów i dokumentów historycznych” – Roman Michałowski

„Kapituła Orderu Orła Białego odmówiła uhonorowania gen. Rozwadowskiego” (2025) – Wojtek Duch

„Minister upomniał się o zapomnianego bohatera Wystąpię do prezydenta” (2024)

„Minister obrony wystąpię o Order Orła Białego dla gen. Rozwadowskiego” (2024) – Jakub Borowski


Odnośniki do innych źródeł:



Pokrewne Legendy:

Marek Roszczynialski

Olimpijczyk. Mistrz Polski. Żołnierz. Hodowca. Działacz sportowy w jeździectwie. Kawaler Orderu Odrodzenia Polski. Rotmistrz Wojska Polskiego.

Tadeusz Komorowski

Pułkownik kawalerii WP. Komendant Główny Armii Krajowej. Dowódca Powstania Warszawskiego. Premier rządu RP na uchodźstwie.

Sergiusz Zahorski

Generał brygady Wojska Polskiego, szef Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej, współtwórca polskiego jeździectwa sportowego, uczestnik Igrzysk Olimpijskich 1912 w reprezentacji Rosji.

Leon Kon

Trener jeździectwa, współtwórca Polskiego Związku Jeździeckiego i jego sekretarz generalny. Kawaler Krzyża Walecznych i Srebrnego Krzyża Zasługi.

Józef Trenkwald

Żołnierz, jeździec, brązowy medalista IO Amsterdam 1928, WKKW druż, Kawaler orderu Virtuti Militari, Krzyż Cesarza Karola, Krzyż Walecznych.

Kazimierz Suski de Rostwo

Żołnierz. Jeździec. Trener. Olimpijczyk z IO Paryż 1924 (7 miejsce). Ppłk. Dowódca 21 Pułku Ułanów Nadwiślańskich (bitwa pod Mokrą).

Leon Burniewicz

II Wicemistrz Polski w Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego. Żołnierz, Trener. Działacz Polskiego Związku Jeździeckiego. Odznaczony Medalem za Wojnę 1939. Major Wojska Polskiego.

Władysław Belina-Prażmowski

Pułkownik kawalerii Wojska Polskiego. Kawaler Orderu Virtuti Militari. Dowódca pierwszego oddziału kawalerii legionowej, legendarnej „siódemki Beliny”.

Stanisław Czerniawski

Rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, olimpijczyk (Berlin 1936), kawaler Orderu Virtuti Militari. Poległ w obronie Polski 10 września 1939 w rejonie Chruślina.

Centrum Wyszkolenia Kawalerii

Centrum szkolenia kawalerii Wojska Polskiego II RP w latach 1928-1939 w garnizonie Grudziądz. Było największą tego typu wojskową jednostką szkoleniową w Europie. 

Tadeusz Sokołowski

Żołnierz, sportowiec, 3x medalista MP, 2 wicemistrz Armii (1935), olimpijczyk IO Berlin 1936 (Zbieg II), 1937-39 szef sekcji jeździeckiej WKS Legia, cichociemny zakatowany przez Gestapo w Mińsku.

Jerzy Iwanowski

Żołnierz, kawalerzysta, hodowca koni, oficer I dywizji pancernej generała Maczka. Twórca szkoły jazdy na koniach lipicańskich w Johannesburgu.

Seweryn Kulesza

Major kawalerii WP, srebrny medalista olimpijski w jeździectwie (Berlin 1936). Mistrz Polski w WKKW w 1936 i 1937, oraz w ujeżdżeniu w 1937.

Jan Kazimierz Mickunas

Żołnierz, jeździec, nauczyciel, trener. Kawaler orderu wojennego Virtuti Militari. Wicemistrz polski WKKW, Warszawa 1934.

Henryk Dobrzański

Żołnierz, jeździec, olimpijczyk. Ostatni polski dowódca Oddziału Wydzielonego w czasie II wojny światowej. Zginął z bronią w ręku.

Kazimierz Szosland

mjr sł. st. Wojska Polskiego, czołowy jeździec polski w latach 1923-1935, dwukrotny olimpijczyk (1924 i 1928 – srebro).

Karol Rómmel

Żołnierz, trener, artysta w malarstwie, rysunku i jeździe konnej. Trzy krotny olimpijczyk (1912 – Sztokholm, 1924 – Paryż, 1928 – Amsterdam). Działał w KJK w Łodzi (1937) oraz JLKS Sopot (po wojnie).



Galeria:

Zdjęcia pochodzą z archiwum Narodowego Archiwum Cyfrowego, Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie, Ośrodka Karta oraz zbiorów prywatnych.

Wstęp do pierwszego numeru Przeglądu Kawaleryjskiego – polskiego miesięcznika o tematyce wojskowej, ukazujący się w latach 1924–1939. Powstał w lipcu 1924 z inicjatywy oficerów kawalerii i pod patronatem Generalnego Inspektora Kawalerii – gen. Tadeusza Rozwadowskiego. Źródło: Przegląd Kawaleryjski 1924 R.1 Nr1 [www.wbc.poznan.pl] [2025/05/13]




Mecenas:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Mecenasem Legendy Sergiusza Zahorskiego

Opiekunowie: Marcin Szczypiorski, Bober Team Non Profit Sp. z o.o.



Generał brygady Wojska Polskiego, szef Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej, współtwórca polskiego jeździectwa sportowego, uczestnik Igrzysk Olimpijskich 1912 w reprezentacji Rosji.

Urodził się 4 października 1886 roku w Żytomierzu, gubernia Wołyńska. Ojciec Antoni. Matka Helena z domu Hulanicka. Absolwent Nikołajewskiej Szkoły Kawalerii w Petersburgu i Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Generał brygady Wojska Polskiego

Był wspaniałym jeźdźcem, żołnierzem i wielkim patriotą. Polska nie istniała na mapie Europy w roku, w którym się urodził. Chciał być żołnierzem, a mógł nim zostać jedynie w szeregach armii rosyjskiej, tak jak tysiące Polaków w Imperium Rosyjskim. Naukę rozpoczął jako aspirant Korpusu Kadetów w Szkole Morskiej, a ostatecznie ukończył Szkołę Kawaleryjską. W 1912 roku był porucznikiem, a od 23 lutego 1916 roku rotmistrzem.

Konno jeździł od dziecka, co zadecydowało o wyborze specjalności wojskowej.

Największe sukcesy miał zarówno w siodle, na koniu, jak i w tworzeniu warunków sprzyjających rozwojowi polskiego jeździectwa. Stało się to możliwe dopiero po zakończeniu I wojny światowej. Walczył w niej od 12 sierpnia 1914 roku. W Polsce znalazł się w 1908 roku z Ukraińskim Pułkiem Huzarów, którzy stali w Sierpcu. Tam na kwaterze podporucznika Sergiusza Zahorskiego żandarmeria wojskowa znalazła bibułę niepodległościową i oskarżyła go o udzielenie pomocy nieznanemu bojownikowi, którego ukrył na strychu. Uniknął sądu wojskowego, ale w 1909 roku został przeniesiony do zapasowego pułku w Nowogrodzie. Ten czas wykorzystał na doskonalenie jazdy konnej, która doprowadziła go aż na Igrzyska Olimpijskie w Sztokholmie.

(…)

Od 19 maja 1919 roku zostaje wysłany po konie do Ameryki. Krótki okres względnego spokoju na Kresach Wschodnich Rzeczpospolitej pułkownik Sergiusz Zahorski wykorzystuje również na sport. W kwietniu 1919 roku jest we władzach Komitetu Przygotowawczego Igrzysk Olimpijskich, które od 14 sierpnia do 12 września 1920 roku miały się odbyć w Antwerpii. I odbyły, tyle, że bez polskich jeźdźców. Polska zmagała się o swoje życie z Rosją.

1 kwietnia 1920 roku powstaje Olimpijska Grupa Jeździecka pod kierunkiem podpułkownik Sergiusza Zahorskiego, zastępcy dowódcy 1 Pułku Ułanów Krechowieckich. W kierownictwie są major Karol Rómmel i porucznik Tadeusz Daszewski. Wybrane konie i jeźdźców przewieziono z Grudziądza do Warszawy. Jeźdźcami byli: podpułkownik Sergiusz Zahorski, rotmistrz Stefan Dembiński, rotmistrz Marek Mysłakowski, porucznik Bolesław Peretiatkowicz, Józef Trenkwald, Ignacy Sołtan, Trzasko-Jarzyński, Leśniewski, Adam Królikiewicz, Przewłocki, Adam Sokołowski, Ludwik Szwejcer, podporucznicy: Aleksander Bieliński, Stanisław Bukraba, Ryszard Bojankiewicz.

(…)

Dowódca 1 Pułku Ułanów aż do końca wojny 1920 roku. Od 1922 do 1923 roku zastępca dowódcy 16 Pułku Ułanów. W uznaniu zasług i wiedzy idzie na kurs doszkoleniowy Wyższej Szkoły Wojennej. Ostra praca w wojsku pozwala mu na codzienną jazdę konną. W technice jazdy był zwolennikiem, razem z majorem Karolem Rómmlem, naturalnej jazdy zwalczanej przez oficerów polskich służących w dawnej armii austriackiej, szkolonych w Militär Reit Lehrer Institut w Wiedniu.

(…)

Pułkownik Sergiusz Zahorski, jako Olimpijczyk z 1912 roku w Sztokholmie (razem z Karolem Rómmlem), w barwach Rosji. Marzył, by zostać Olimpijczykiem Polski. To jego zasługą jest powstanie dwóch grup olimpijskich przygotowujących się do Igrzysk w Paryżu w 1924 roku. Jedna była w Grudziądzu w Centralnej Szkole Kawalerii, a druga w Warszawie koło Łazienek oparta o 1 Pułk Szwoleżerów. W Warszawie pułkownik Zahorski jeździł głównie na Zorzy.

(…)

W 1926 roku pułkownik Sergiusz Zahorski dokonał wielkiego dzieła – doprowadził do utworzenia Tymczasowego Komitetu Międzynarodowych Zawodów Konnych, które były organizowane aż do 1939 roku w Warszawie, w Łazienkach pod firmą Towarzystwa Międzynarodowych i Krajowych Zawodów Konnych w Polsce. W tym samym roku rozpoczęto dzięki Sergiuszowi Zahorskiemu prace przygotowawcze do budowy pięknego stadionu hipicznego w Łazienkach. Roboty po zimowej przerwie nabrały tempa i 27 maja 1927 roku konie mogły już startować. Pułkownik Sergiusz Zahorski był od 20 czerwca 1926 roku do 21 września 1928 szefem Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, profesora Ignacego Mościckiego. Dzięki temu stanowisku mógł oddać nieocenione przysługi polskiemu jeździectwu.

(…)

Źródło: „Zahorski Sergiusz” (2012) – Witold Duński

Autor wpisu: Witold Duński | Aktualizowano: 2025/07/01


Sergiusz Zahorski zmarł 4 czerwca 1962 roku w wieku 76 lat. Został pochowany na Cmentarzu Brompton w Londynie


1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego

(mp. Warszawa, otok amarantowy).

Pułk nawiązywał do tradycji 1 Pułku Lekkokonnego Polskiego Gwardii cesarza Napoleona I oraz 1 Pułku Ulanów Legionów Polskich „Beliny”. Odtworzony został w listopadzie 1918 r. przez oficerów dawnego 1 p.uł. Leg. z rtm. Gustawem Orlicz-Dreszerem na czele. Od 1921 r. pułk stacjonował w Warszawie w pobliżu Belwederu. Mówiono, że należał do elity pułków kawalerii okresu międzywojennego. Popularnie nazywany był „Gwardią Narodową”, choć oficjalnie nigdy tej nazwy nie otrzymał.

Ciesz się dzielny szwoleżerze,
Masz protekcję w Belwederze.

Szwoleżery kręcą głową,
Chcą być Gwardią Narodową.

Kręcą d…, kręcą głową,
Chcą być Gwardią Narodową.

Chcą gwardyjskie mieć maniery.
Be Be ery, szwoleżery.

Zawsze dumny z szefa swego,
To szwoleżer Piłsudskiego.

Szwoleżerski górą bierze,
Przy protekcji w Belwederze.

W Belwederze, na kwaterze
Pośpisz bracie szwoleżerze.

A pamiętaj szwoleżerze,
Że masz wartę w Belwederze.

Od parady i od święta,
Dla ochrony Prezydenta.

Siedzą sobie tak w Warszawie
Przy kieliszku i przy kawie.

Cała kupa jest frajerów
W pierwszym pułku szwoleżerów.

Więcej panów niż frajerów,
To jest pierwszy szwoleżerów.

Trochę panów i malarzy,
To jest pierwszy pułk koniarzy.

Z adiutantów i lekarzy
Ma Warszawa pułk gówniarzy.

Źródło: Żurawiejki (1995) – Stanisław Radomyski



Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij poniższe linki, aby przejść do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (otworzą się na nowej karcie):

„Hipodrom w Łazienkach Królewskich” (2023) – Kamil Potrzuski

„Zahorski Sergiusz” (2012) – Witold Duński

„Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920-1939” (2008) – Lesław Kukawski, Juliusz S. Tym, Teodor Wójcik

„Historia jeździectwa, cz. VII” (1990) – Witold Domański

„Powstanie pierwszych większych stowarzyszeń jeździeckich i zbudowanie stadionu w Łazienkach” (1981) – Witold Pruski

„50-lecie otwarcia stadionu hipicznego w Łazienkach” (1977) – Witold Pruski

„Panu rotmistrzowi Stanisławowi Olszowskiemu Komitet Organizacyjny Międzynarodowych Konkursów Hipicznych” (1927)

„Wrażenia z Pignerolo i Tor di Quinto” (1922) – Sergiusz Zahorski

Zdjęcia ze zbiorów Muzeum Sportu i Turystyki – Warszawa



Pokrewne Legendy:

Tadeusz Rozwadowski

Polski wojskowy, Feldmarschalleutnant cesarskiej i królewskiej Armii, generał broni Wojska Polskiego, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w czasie bitwy warszawskiej 1920, Generalny Inspektor Jazdy i Generalny Inspektor Kawalerii Wojska Polskiego w latach 1921–1926, w maju 1926 roku dowódca legalnych sił rządowych odpierających pucz Józefa Piłsudskiego, konstruktor i wynalazca wojskowy.

Czytaj więcej…

Leon Kon

Trener jeździectwa, współtwórca Polskiego Związku Jeździeckiego i jego sekretarz generalny. Kawaler Krzyża Walecznych i Srebrnego Krzyża Zasługi.

Czytaj więcej…

Tadeusz Dachowski

Najlepszy polski jeździec przed I WŚ. W latach 1894-1914 zdobył ponad 300 nagród. W 1912-13 startował w Wielkiej Pardubickiej (2x drugie miejsce – Zeppelin).

Czytaj więcej…

Leon Burniewicz

II Wicemistrz Polski w Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego. Żołnierz, Trener. Działacz Polskiego Związku Jeździeckiego. Odznaczony Medalem za Wojnę 1939. Major Wojska Polskiego.

Czytaj więcej…

Michał Toczek

Żołnierz, major, artylerzysta. Jeździec i trener. Odznaczony m. inn. 3. krotnie Krzyżem Walecznych. Zwycięzca PN, Nowy Jork 1926 r., Nicea 1926 Hamlet 2.20. (II m.),

Czytaj więcej…

Roman Abraham

Gen. bryg. Wojska Polskiego. Bohaterski obrońca Lwowa. Dowódca 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich oraz Wielkopolskiej Brygady Kawalerii w kampanii wrześniowej 1939 r.

Czytaj więcej…

Karol Rómmel

Żołnierz, trener, artysta w malarstwie, rysunku i jeździe konnej. Trzy krotny olimpijczyk (1912 – Sztokholm, 1924 – Paryż, 1928 – Amsterdam). Działał w KJK w Łodzi (1937) oraz JLKS Sopot (po wojnie).

Czytaj więcej…



Galeria:




Patron Honorowy: Polski Związek Hodowców Koni

Jego celem jest reprezentowanie interesów i ochrona praw hodowców koni, nadzór i kontrola nad sprawami organizacyjnymi i merytorycznymi Związków i Sekcji oraz doskonalenie hodowli i chowu koni, prowadzenie ksiąg stadnych i rejestrów, wpisywanie koni do tych ksiąg i rejestrów, itp.

Mecenas:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Mecenasem Legendy czasopisma 'Jeździec i Hodowca’



Przedwojenny tygodnik, skierowany do hodowców, sportowców, miłośników wyścigów i koni. Polaków dla których historia naszego kraju jest nierozerwalnie związana z hodowlą koni i sportem jeździeckim.

Poniżej prezentujemy wstęp do pierwszego numeru tygodnika Jeździec i Hodowca z 1 stycznia 1922 roku:

„Rozpoczynając wydawnictwo niniejsze, czynimy to w przekonaniu, że sport polski i hodowla znalazły się już w tym stadium tworzenia, które wymaga wszechstronnej wymiany myśli, oświetleń krytycznych, ustanowienia kierunku i celu pracy i pośrednictwo to musi spełnić organ specjalny, do którego stworzenia przystępujemy z całym wysiłkiem energii. Wprawdzie prasa polska, doskonale rozumiejąc rolę sportu końskiego, nie szczędziła nigdy miejsca wszystkim objawom jego życia, obowiązkiem jednak jest naszym ujęcia dziś ciężaru gościnnej prasie, przed którą leży cały niezmierzony obszar życia państwowego.

Wydawnictwo nasze jest nieśmiałym, skromnym i próbnym urzeczywistnieniem ambitnych marzeń, by przez podniesienie sportu końskiego do godności zjawiska życia, grającego w niem rolę niepoślednią, by przez rozproszenie zdawkowych, tu i owdzie trwających jeszcze opinii o roli — „zabawie“ — sportu, zbliżyć się do zachodnich w tym kierunku przekonań, które postawiły sport w rzędzie najżywotniejszych momentów wychowawczych. Przekonania te najsłuszniejsze szerzą się w społeczeństwach zachodnich za pośrednictwem organów specjalnych, na świetnej wyżynie wydawniczej stojących. Spełniają one rolę swoją informacyjną, wychowawczą i propagatorską w sposób niezrównany, oparte o doświadczoną dojrzałość przekonania, że w życiu każdego narodu jest sport wszelkiego rodzaju momentem nie tylko współtwórczym, nie tylko praktyczną szkołą charakterów, nie tylko cnotą wysokiej rangi, lecz, że jest on równocześnie jedną ze składowych, potężnych sił społecznych.

Nie tu miejsce na dowodzenie doniosłej roli sportu, na szczęście coraz szerzej utrwala się przekonanie o tej doniosłości i coraz głębiej przenika zrozumienie historycznej roli olimpijskiego pola i areny stadionu. Wieniec olimpijskiego zwycięscy jest jednym z najbardziej szczytnych i promienistych symbolów chwały ludzkiej. Długa praca oświatowa specjalnych pism wśród społeczeństw zachodnich dokonała swego; wydawnictwo nasze, marząc o takich świetnych wynikach, będzie się starało wedle sił i środków swoich ze szlachetnym uporem czynić to samo. Często zapał i energia będzie musiała zastępować środki, co nam bynajmniej jasności zamiarów naszych nie przesłoni. Jesteśmy wszyscy w okresie gorączkowej budowy i zakładania fundamentów. I my zakładamy fundamenty, na których może kiedyś wzniesie się gmach. Rzucamy pierwsze ziarno na umiłowanej całym sercem roli. Może kiedyś bogaty z niego wyrośnie plon.

Skromne zamysły nasze, by służyć wszelkimi sposobami w tej dziedzinie, której to pismo będzie poświęcone, mają wciąż przed oczyma przykład żywy, współczesny i świetny: oto rozproszona przez wojnę, niemal uśmiercona, w ziemię przez wojenną burzę wdeptana dotychczasowa praca na polu sportowo-hodowlanym — przecież odżyła. Nie cudem — lecz wysiłkiem woli. Garstka ludzi rozumiejących, że to co czynią, czynią nie dla zabawy powszechnej, lecz na pożytek Ojczyźnie, przekonanych o wartości społecznej swojego dzieła,,— odgrzebała to dzieło z ruin, — wywiodła na światło i opromieniła. Dzięki temu niezmordowanemu wysiłkowi Państwo Polskie ma zapewniony jeden dział narodowego gospodarstwa, stojący na wyżynie europejskiej: dział hodowli koni.

Życiu, tego najszlachetniejszego stworzenia, tego najwierniejszego towarzysza wojennej doli i niedoli polskiej, dziełom jego i tryumfom poświęcimy pismo nasze; żołnierski towarzysz z pod Sammossiery, Krechowiec, uczestnik bohaterskich dni sierpniowych godzien jest nie tylko nielicznych uwielbień i rymu. Należy mu się kronika żmudna i pilna, jakby cierpliwy rejestr gospodarski, który będzie zbiorowym dokumentem doświadczeń, aby mógł z nich korzystać każdy, kto rozumie rolę konia w gospodarstwie narodowym. Hodowla polskiego konia — jest jednym z narodowych przykazań. Świetność jego dziejów i co ważniejsze, świetność jego przyszłości, będzie troską główną wszystkich słów, które na tych ukażą się stronach.”

Autor wpisu: Redakcja czasopisma Jeździec i Hodowca | Aktualizowano: 2025/07/02
Wszystkie numery Jeźdźca i Hodowcy zostały zdigitalizowane we współpracy Polskiego Związku Hodowców Koni, Bober Team Non Profit, Śląskiej Biblioteki Cyfrowej i Książnicy Cieszyńskiej. Obecnie cała seria jest również w opracowaniu przez Polską Cyfrową Bibliotekę Jeździecką.



Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij wybraną zakładkę, a następnie interesujący Cię link, aby otworzyć powiązane materiały
w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (www.pcbj.pl):



Pokrewne Legendy:

Leon Kon

Trener jeździectwa, współtwórca Polskiego Związku Jeździeckiego i jego sekretarz generalny. Kawaler Krzyża Walecznych i Srebrnego Krzyża Zasługi.

Czytaj więcej…

Tadeusz Dachowski

Najlepszy polski jeździec przed I WŚ. W latach 1894-1914 zdobył ponad 300 nagród. W 1912-13 startował w Wielkiej Pardubickiej (2x drugie miejsce – Zeppelin).

Czytaj więcej…

Leon Burniewicz

II Wicemistrz Polski w Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego. Żołnierz, Trener. Działacz Polskiego Związku Jeździeckiego. Odznaczony Medalem za Wojnę 1939. Major Wojska Polskiego.

Czytaj więcej…

Jan Grabowski

Hipolog i naukowiec. Autor wielu prac związanych z hodowlą koni i sportem jeździeckim m.in. uznanego albumu „Hipologia dla wszystkich”.  

Czytaj więcej…

Stanisław Schuch

Polski hipolog, świetny eksterierzysta i organizator wyścigów konnych. Współtwórca hodowli koni w Polsce po I i II wojnie światowej. Z W. Pruskim i J. Grabowskim napisał II tom podręcznika pt. „Hodowla koni”.

Czytaj więcej…

Michał Toczek

Żołnierz, major, artylerzysta. Jeździec i trener. Odznaczony m. inn. 3. krotnie Krzyżem Walecznych. Zwycięzca PN, Nowy Jork 1926 r., Nicea 1926 Hamlet 2.20. (II m.),

Czytaj więcej…

Roman Abraham

Gen. bryg. Wojska Polskiego. Bohaterski obrońca Lwowa. Dowódca 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich oraz Wielkopolskiej Brygady Kawalerii w kampanii wrześniowej 1939 r.

Czytaj więcej…

Paweł Popiel

Polski hipolog, pisarz, ziemianin. W wieku 60 lat zasłynął jako „konny podróżnik po Polsce”, którą opisywał w swoich sprawozdaniach.

Czytaj więcej…

Jan Ritz

18.12.1817 przyprowadził pieszym marszem 154 konie spod Moskwy do Janowa Podlaskiego. Pierwszy organizator SK w Janowie Podlaskim.

Czytaj więcej…

Karol Rómmel

Żołnierz, trener, artysta w malarstwie, rysunku i jeździe konnej. Trzy krotny olimpijczyk (1912 – Sztokholm, 1924 – Paryż, 1928 – Amsterdam). Działał w KJK w Łodzi (1937) oraz JLKS Sopot (po wojnie).

Czytaj więcej…



Galeria:




Patron Honorowy:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Patronem Honorowym Legendy Leona Kona

Patron Honorowy: Polski Związek Jeździecki – Prezes Tomasz Siergiej

PZJ jest jedyną oficjalną polską organizacją jeździecką uznaną przez PKOL oraz MKOL należącą równocześnie do grona ponad 140 narodowych organizacji jeździeckich stowarzyszonych w FEI – Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej

Mecenas:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Mecenasem Legendy Leona Kona

Opiekunowie: Rodzina Leona Kona



Trener jeździectwa, współtwórca Polskiego Związku Jeździeckiego i jego sekretarz generalny. Kawaler Krzyża Walecznych i Srebrnego Krzyża Zasługi.

W dziejach naszego sportu konnego obok szeregu doskonałych zawodników, którzy rozsławili swoimi zwycięstwami na wielu stadionach świata nasze jeździeckie tradycje, nader poczesne miejsce zajął utalentowany jeździec i niezrównany instruktor oraz rzeczoznawca jeździectwa — major Leon Kon. Wprawdzie brak zdrowia nie pozwolił mu brać czynnego udziału w zawodach, lecz niemniej potrafił on precyzyjnie ujeżdżać i naskakiwać konie, a przede wszystkim umiał znakomicie szkolić tych, których natura obdarzyła silnym organizmem, talentem i chęcią nauczenia się jazdy na najwyższym poziomie.

Leon Kon urodził się w Warszawie dnia 5 września 1888 r. z ojca Gabryela i matki Jadwigi z Dąbrowskich. We wczesnym dzieciństwie rodzice zabrali go do Petersburga, gdzie zaczął uczęszczać do X gimnazjum klasycznego, które ukończył w 1906 r. Potem wstąpił na uniwersytet, na wydział przyrodniczy, lecz go z racji zbytniego zajęcia się sportem konnym nie ukończył.
Będąc jeszcze w gimnazjum upodobał sobie jazdę konną i stopniowo wciągał się w nią coraz poważniej, tak że z czasem stała się ona podstawowym jego zajęciem.

Poznawszy jeszcze jako gimnazjalista zamożnego i zamiłowanego jeźdźca, Pawła Taniejewa pozyskał jego sympatię i opiekę w nauczaniu jazdy. P. Taniejew, który dobrze opanował jazdę maneżową, szkolił bezinteresownie młodego adepta tej sztuki i użyczał mu swych koni, a w latach 1905—1906 zaczął przerabiać z nim ćwiczenia „wyższej szkoły”. Widząc, że uczeń posiada wyjątkowe zamiłowanie i uzdolnienia, zapoznał go z jeźdźcem światowej sławy, instruktorem w Oficerskiej Szkole w Petersburgu, Jamesem Fillisem. Pod jego kierunkiem szkolił się L. Kon w wyższej szkole jazdy w 1906 i 1907 r.

Pod wpływem postępów, jakie czynił, i wzrastającego zapału do jazdy konnej, porzucił uniwersytet, aby całkowicie poświęcić się karierze jeździeckiej.

(…)

W całym pracowitym życiu L. Kona największą zasługą pozostało to, że wespół z płk. K. Rómmlem pierwsi zaczęli atakować w odrodzonej Polsce w latach dwudziestych przestarzałe zasady jazdy maneżowej i pomimo początkowo bardzo silnych oporów potrafili przeforsować zmianę systemu nauczania jazdy konnej w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu, skąd nowe zasady jazdy rozpowszechniły się stopniowo po całym kraju. Przysporzyły też one wiele laurów naszemu jeździectwu na forum międzynarodowym, włączając w to i Olimpiady.

(…)

Źródło: Major Leon Kon i Jego rola w polskim jeździectwie (1969) – Witold Pruski

Autor wpisu: Witold Pruski | Aktualizowano: 2025/07/01


Leon Kon zmarł w Poznaniu 24 listopada 1964 roku, w wieku 76 lat.
Został pochowany w Kościanie w Poznańskiem.


Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij wybraną zakładkę, a następnie interesujący Cię link, aby otworzyć powiązane materiały
w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (www.pcbj.pl):

„Stado Ogierów i 'Nadwiślanin’ Kwidzyn” (2025)

„Jerzy Grabowski i pierwszy kurs instruktorów jeździectwa” (2013) – Renata Urban

„Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920-1939” (2008) – Lesław Kukawski, Juliusz S. Tym, Teodor Wójcik

„Historia jeździectwa, cz. XVII” (1994) – Witold Domański

„Historia jeździectwa, cz. XV” (1993) – Witold Domański

„Polski Związek Jeździecki” (1991) – Leon Kon

„Olimpiada Paryska 1924 r.” (1990) – Leon Kon

„Centralna Szkoła Kawalerii i 2. Pułk Ułanów Grochowskich” (1990)

„Historia jeździectwa, cz. III” (1989) – Witold Domański

„Po 24 latach w olimpijskich szrankach” (1972) – Witold Domański

„Major Leon Kon i Jego rola w polskim jeździectwie” (1969) – Witold Pruski

„Nie łatwy był start jeździectwa po wojnie” (1965) – Leon Kon

„Jazda konna” (1953) – Leon Kon

„1927 Łazienki 1937” (1937) – Leon Kon

„Polskie jeździectwo w 1936 roku” (1937) – Leon Kon

„Igrzyska konne XI Olimpiady” (1936) – Leon Kon

„Amsterdam – Hilversum” (1928) – Leon Kon

„Jeźdźcy polscy na dziewiątej (IX) Olimpiadzie” (1928) – Leon Kon

„Już o Olimpiadzie w 1928 r. …” (1926) – Leon Kon

„Polska hippika na VIII-ej Olimpjadzie” (1924) – Leon Kon

„Leon Kon – współtwórca polskiej szkoły jazdy” – Andrzej Sarnowski, Zdzisław Witkowski

Zdjęcia ze zbiorów Muzeum Sportu i Turystyki – Warszawa



Tadeusz Rozwadowski

Polski wojskowy, Feldmarschalleutnant cesarskiej i królewskiej Armii, generał broni Wojska Polskiego, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w czasie bitwy warszawskiej 1920, Generalny Inspektor Jazdy i Generalny Inspektor Kawalerii Wojska Polskiego w latach 1921–1926, w maju 1926 roku dowódca legalnych sił rządowych odpierających pucz Józefa Piłsudskiego, konstruktor i wynalazca wojskowy.

Czytaj więcej…

Jacek Daniluk

Jeździec specjalizujący się w WKKW, olimpijczyk z Moskwy 1980. Brązowy medal druż. w WKKW na mistrzostwach Europy (1977). Dwukrotny wicemistrz Polski (1985, 1986).

Czytaj więcej…

Sergiusz Zahorski

Generał brygady Wojska Polskiego, szef Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej, współtwórca polskiego jeździectwa sportowego, uczestnik Igrzysk Olimpijskich 1912 w reprezentacji Rosji.

Czytaj więcej…

ALLI (NN – NN)

Urodził się jako Kaktus w 1920 roku, hodowli Stefana Walewskiego z Inczewa, wł. Wojsko Polskie. W 1931 i 1933 roku wygrał pod Szoslandem PN w Warszawie. IO Amsterdam 1928, srebro druż. w skokach. Na igrzyskach popełnił jeden błąd. Jeździec rtm. K. Szosland – 2 pkt. karne, XIII miejsce ind.

Czytaj więcej…

MYLORD (NN – NN)

Wyhodowany w Irlandii. Jego właścicielem był kpt. art. Józef Szilagyi. Prawdopodobnie przed igrzyskami kupiło go od niego wojsko. IO Amsterdam 1928, srebro druż. w skokach. Popełnił jeden błąd w rozgrywce. Jeździec por. K. Gzowski – 0/2pkt. karne wrozgrywce, IV miejsce ind.

Czytaj więcej…

READGLEADT (NN – NN)

Wyhodowany w Irlandii. Był własnością Grupy Sportu Konnego. Dosiadany przez różnych jeźdźców. W 2.poł. lat 20. wygrał kilka razy konkursy o PN. Spokojny i pewny. IO Amsterdam 1928, srebro druż. w skokach. Jeździec rtm. M. Antoniewicz – 6 pkt. karnych, XX miejsce ind.

Czytaj więcej…

Leon Burniewicz

II Wicemistrz Polski w Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego. Żołnierz, Trener. Działacz Polskiego Związku Jeździeckiego. Odznaczony Medalem za Wojnę 1939. Major Wojska Polskiego.

Czytaj więcej…

Tadeusz Sokołowski

Żołnierz, sportowiec, 3x medalista MP, 2 wicemistrz Armii (1935), olimpijczyk IO Berlin 1936 (Zbieg II), 1937-39 szef sekcji jeździeckiej WKS Legia, cichociemny zakatowany przez Gestapo w Mińsku.

Czytaj więcej…

Karol Rómmel

Żołnierz, trener, artysta w malarstwie, rysunku i jeździe konnej. Trzy krotny olimpijczyk (1912 – Sztokholm, 1924 – Paryż, 1928 – Amsterdam). Działał w KJK w Łodzi (1937) oraz JLKS Sopot (po wojnie).

Czytaj więcej…


Galeria:






Centrum szkolenia kawalerii Wojska Polskiego II RP w latach 1928-1939 w garnizonie Grudziądz. Było największą tego typu wojskową jednostką szkoleniową w Europie. 

—-

Nie można przecenić roli Centrum Wyszkolenia Kawalerii w historii, a nawet teraźniejszości polskiego jeździectwa. Centrum kształciło nie tylko oficerów służby stałej i rezerwy kawalerii ale to co nazywamy szkołą polską, będącą odmianą naturalnej szkoły włoskiej jazdy konnej powstało w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Wcześniej znanego jako Centralna Szkoła Jazdy, Obóz Szkolny Kawalerii. Czołówka instruktorów i jeźdźców w okresie międzywojennym była związana z Centrum Wyszkolenia Kawalerii.

To w Grudziądzu uczyli i trenowali ppłk. Karol Rómmel, rtm. Leon Kon, ppłk Jan Kossak mjr Adam Królikiewicz, rtm. Kazimierz Szosland, mjr Michał Antoniewicz, mjr. Wilhelm Lewicki i wielu innych. Sukcesy polskiego jeździectwa w okresie międzywojennym były związane z Grudziądzem. W Centrum Wyszkolenia Kawalerii organizowano szereg kursów dla oficerów i podoficerów (np. Kurs Oficerów Sztabowych, Kurs Dowódców Szwadronów, Kurs Podoficerów Ujeżdżaczy Koni, Kurs Instruktorów Jazdy Konnej, Kurs Podoficerów Zawodowych Kawalerii, Kurs Lekarzy Weterynarii, Kurs Adiutantów Pułku).

Po drugiej wojnie światowej pomimo, iż Centrum już nie istniało oficerowie z nim związani uczestniczyli w odbudowie polskiej hodowli koni i jeździectwa. Ppłk. Karol Rómmel, mjr Adam Królikiewicz, mjr Wiktor Olędzki, kpt. Jan Mickunas, rtm. Jarosław Suchorski, płk Kazimierz de Rostwo-Suski, płk. Antoni Dębski i p. Marek Rozczynialski jako trenerzy. Płk. Aleksander Piotraszewski, mjr Marian Fabrycy, p. Sas-Jaworski jako Hodowcy. Leon Chatizow jako trener wyścigowy.

Obecna generacja trenerów jeździectwa była w większości trenowana przez trenerów oficerów kawalerii i artylerii.

Oficerowie, którzy postali na emigracji mieli w sporcie jeździeckim znaczące osiągnięcia. Mjr Anatol Pieregorodzki, a późnej gen. Michał Gutowski jako trenerzy kadry narodowej WKKW Kanady osiągnęli sukcesy olimpijskie. Mjr Michał Antoniewicz był trenerem kadry narodowej USA także z sukcesami olimpijskimi. Mjr Janusz Komorowski był trenerem kadry narodowej Argentyny, mjr Seweryn Kulesza był trenerem kadr narodowych Belgii i Irlandii. Rtm. Bronisław Skulicz i rtm. Antoni Żelewski byli trenerami w Belgii. Mjr Władysław Zgorzelski wyróżnił się jako trener i gracz polo w Urugwaju. Mjr Jerzy Iwanowski prowadził odpowiednik Hiszpańskiej Szkoły Jazdy w Afryce Południowej.

Autor: Leszek Nagórny

Poniżej znajdziesz linki do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej.

Wpis aktualizowano: 29.05.2023


Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij poniższe linki, aby przejść do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (otworzą się na nowej karcie):

„Geneza i działalność Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu” (2022) – Renata Urban

“Tradycje sportów konnych w Polsce do 1939 roku” (2022) – Renata Urban

„Jedna szkoła jazdy, różne losy” (2019) – Hanna Łysakowska

„Sport jeździecki w kawalerii konnej II RP” (2018) – Robert Woronowicz

Grudziądz – Stolica Polskiej Kawalerii 1920-2011 | FILM

„Komendanci Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu” [link](2010)

„Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920-1939” (2008) – Lesław Kukawski, Juliusz S. Tym, Teodor Wójcik

„Jak Leon Kon przywiózł z Rosji do Polski włoską szkołę jazdy” (2003) – Hanna Łysakowska

„Polski dosiad czym był Grudziądz dla polskiego jeździectwa” (2002) – Lesław Kukawski

„Oddziały kawalerii II Rzeczypospolitej cz. 40” (1998) – L. Kukawski

„Sale Tradycji Jazdy Polskiej w Grudziądzu” (1994) – Lesław Kukawski

„O kawalerii polskiej XX wieku” (1991) – Cezary Leżeński, Lesław Kukawski

„Centralna Szkoła Kawalerii i 2. Pułk Ułanów Grochowskich” (1990) – Leon Kon

„Grudziądzkie fascynacje” (1990) – Józef Hlebowicz

„Koń wojskowy” (1990) – Lesław Kukawski

„Wpływ szkół jeździeckich na budowę rzędu końskiego w Polsce” (1986) – Ryszard Wagner

„Dzieje konkursów hippicznych w Polsce” (1982) – Witold Pruski (str. 57-72)

„Polska szkoła jeździecka” (1978) – Henryk Leliwa-Roycewicz

„Rozważania na temat polskiej szkoły jazdy konnej” (1976) – Witold Pruski

„Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu” [link](1938) | FILM

„Księga jazdy polskiej” (1938) – Praca zbiorowa

„Święto Kawalerii w Grudziądzu” (1936) – Antoni Bogusławski

„Wielkie Wojskowe Szkoły Jazdy. Polska – Grudziądz” (1934) – Tadeusz Grabowski

Jeździec i Hodowca (1934) nr 12 – Sport konny

Jeździec i Hodowca (1933) nr 10 – Kawaleria

Słownik Jeździecki i Hodowlany – Lesław Kukawski


Pokrewne Legendy:

Leon Burniewicz

II Wicemistrz Polski w Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego. Żołnierz, Trener. Działacz Polskiego Związku Jeździeckiego. Odznaczony Medalem za Wojnę 1939. Major Wojska Polskiego.

Czytaj więcej…

Tadeusz Sokołowski

Żołnierz, sportowiec, 3x medalista MP, 2 wicemistrz Armii (1935), olimpijczyk IO Berlin 1936 (Zbieg II), 1937-39 szef sekcji jeździeckiej WKS Legia, cichociemny zakatowany przez Gestapo w Mińsku.

Czytaj więcej…

Robert Woronowicz

Oficer służby stałej WP, specjalność – kawaleria reprezentacyjna. Instruktor Wyszkolenia Kawaleryjskiego. Instruktor jeździecki PZJ i rekreacji ruchowej ze specjalnością jeździectwo. Twórca i szkoleniowiec Kawalerii Ochotniczej od 1993 r.

Czytaj więcej…

Bolesław Wieniawa-Długoszowski

Pierwszy Ułan II Rzeczypospolitej. Lekarz, poeta, poliglota, kawalerzysta, adiutant Józefa Piłsudskiego. Generał WP. Ambasador RP w Rzymie. Zginął tragicznie w Nowym Jorku. Jego prochy, spoczęły na Cmentarzu Rakowieckim w Krakowie.

Czytaj więcej…

Michał Toczek

Żołnierz, major, artylerzysta. Jeździec i trener. Odznaczony m. inn. 3. krotnie Krzyżem Walecznych. Zwycięzca PN, Nowy Jork 1926 r., Nicea 1926 Hamlet 2.20. (II m.),

Czytaj więcej…

Michał Gutowski

Olimpijczyk. Rtm, 17 pułk ułanów wielkopolskich. Kawaler m. innymi orderu Wojennego Virtuti Militari, Legii Honorowej, Krzyża Walecznych 5 razy. Generał w stanie spoczynku.

Czytaj więcej…

Witold Pilecki

Rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej, więzień i organizator ruchu oporu w KL Auschwitz. Autor raportów o Holocauście.

Czytaj więcej…

Karol Rómmel

Żołnierz, trener, artysta w malarstwie, rysunku i jeździe konnej. Trzy krotny olimpijczyk (1912 – Sztokholm, 1924 – Paryż, 1928 – Amsterdam). Działał w KJK w Łodzi (1937) oraz JLKS Sopot (po wojnie).

Czytaj więcej…

JASIEK

Pan Hordyński z okolic Tarnobrzega na zawodach w Piotrkowie Trybunalskim w 1922 roku, rozpoznał go jako konia Mantel (potem Jasiek), wziętego do wojska w 1909, miał w czasie tych zawodów 17 lat.

Czytaj więcej…

PICADOR

1924 | Igrzyska Olimpijskie Paryż | brązowy medal indywidualny w skokach przez przeszkody – rtm. Adam Królikiewicz, 1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego.

Czytaj więcej…


Galeria:

Jeżeli na zdjęciu nie podano innych informacji, pochodzi ono z publikacji pt. „Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920-1939” (2008). Za zgodą spadkobierców Pana Lesława Kukawskigo.


Patron Honorowy:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Patronem Honorowym Legendy Tadeusza Sokołowskiego

Mecenas:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Mecenasem Legendy Tadeusza Sokołowskiego

Opiekun: Biskup Polowy Wojska Polskiego – Wiesław Lechowicz

Polski duchowny rzymskokatolicki, doktor teologii pastoralnej, rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie w latach 2004–2008, biskup pomocniczy tarnowski w latach 2008–2022, biskup polowy Wojska Polskiego od 2022.

Opiekun: Cichociemni spadochroniarze AK – elita dywersji

Portal poświęcony polskim spadochroniarzom i żołnierzom Armii Krajowej w służbie specjalnej



Żołnierz, sportowiec, cichociemny zakatowany przez Gestapo w Mińsku. 3x medalista MP, 2 wicemistrz Armii (1935), olimpijczyk IO Berlin 1936 (Zbieg II), 1937-39 szef sekcji jeździeckiej WKS Legia.

(…)

Bardzo dobry zawodnik. Zdolności fizyczne bardzo duże. Bardzo obowiązkowy, bardzo pilny, sumienny i zamiłowany w jeździe konnej. Ze względu na jego duże umiejętności, pozostawienie go na Wyższym Kursie Instruktorów Jazdy Konnej jest bardzo pożądane. Ukończył kurs z wynikiem celującym. Zgodnie z zaleceniem komendanta, por. Sokołowski został powołany na wyższy kurs, w którym uczestniczył od października 1932 r. do września 1933 r. i ukończył go z drugą lokatą. (…)

W latach trzydziestych był jednym z najlepszych jeźdźców w kraju. Pierwsze sukcesy w zawodach międzynarodowych osiągnął już w 1930 r. Dnia 7 czerwca, podczas Centralnych Krajowych i Międzynarodowych Zawodów Konnych w warszawskich Łazienkach, w Konkursie Ujeżdżenia o Nagrodę Towarzystwa Zachęty do Hodowli Koni w Polsce, zajął III m na koniu Lala. W maju 1932 r. na Watasze wywalczył II m w Konkursie Ujeżdżenia na zawodach w Grudziądzu, zorganizowanych przez Pomorskie Towarzystwo Zachęty do Hodowli Koni. Uczestniczył również w rozgrywanych od 1931 r. Jeździeckich Mistrzostwa Polski, w których czterokrotnie stawał na podium. (…)

W okresie międzywojennym Tadeusz Sokołowski działał w dwóch klubach sportowych. W 1926 r. pracował w Wojskowym Klubie Sportowych „Gryf” w Toruniu, a w latach 1937-1939 kierował sekcją jeździecką Wojskowego Klubu Sportowego „Legia” w Warszawie. (…)

Jako cichociemny przyjął pseudonim „Trop” oraz Tadeusz Serafin. (…)

Po nieudanej (z powodu zdrady przez strażnika) próbie odbicia z mińskiego więzienia, mjr Tadeusz Sokołowski, wcześniej torturowany w śledztwie, został zakatowany na śmierć na schodach budynku Gestapo w Mińsku w nocy z 6 na 7 lutego 1943 r..

Źródło: „Tadeusz Sokołowski – olimpijczyk z Berlina 1936 r.” (2012) – Renata Urban

Autor wpisu: Renata Urban | Aktualizowano: 2025/06/12


Tadeusz Sokołowski został zamordowany przez Gestapo w Mińsku, nocą z 6 na 7 lutego 1943 roku. Miał 38 lat.

W 1980 roku, w lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Tadeusz Sokołowski.


1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego

(mp. Warszawa, otok amarantowy).

Pułk nawiązywał do tradycji 1 Pułku Lekkokonnego Polskiego Gwardii cesarza Napoleona I oraz 1 Pułku Ulanów Legionów Polskich „Beliny”. Odtworzony został w listopadzie 1918 r. przez oficerów dawnego 1 p.uł. Leg. z rtm. Gustawem Orlicz-Dreszerem na czele. Od 1921 r. pułk stacjonował w Warszawie w pobliżu Belwederu. Mówiono, że należał do elity pułków kawalerii okresu międzywojennego. Popularnie nazywany był „Gwardią Narodową”, choć oficjalnie nigdy tej nazwy nie otrzymał.

Ciesz się dzielny szwoleżerze,
Masz protekcję w Belwederze.

Szwoleżery kręcą głową,
Chcą być Gwardią Narodową.

Kręcą d…, kręcą głową,
Chcą być Gwardią Narodową.

Chcą gwardyjskie mieć maniery.
Be Be ery, szwoleżery.

Zawsze dumny z szefa swego,
To szwoleżer Piłsudskiego.

Szwoleżerski górą bierze,
Przy protekcji w Belwederze.

W Belwederze, na kwaterze
Pośpisz bracie szwoleżerze.

A pamiętaj szwoleżerze,
Że masz wartę w Belwederze.

Od parady i od święta,
Dla ochrony Prezydenta.

Siedzą sobie tak w Warszawie
Przy kieliszku i przy kawie.

Cała kupa jest frajerów
W pierwszym pułku szwoleżerów.

Więcej panów niż frajerów,
To jest pierwszy szwoleżerów.

Trochę panów i malarzy,
To jest pierwszy pułk koniarzy.

Z adiutantów i lekarzy
Ma Warszawa pułk gówniarzy.

Źródło: Żurawiejki (1995) – Stanisław Radomyski



Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij poniższe linki, aby przejść do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (otworzą się na nowej karcie):

Poniżej zamieszczamy odnośniki do innych ciekawych źródeł, które nie prowadzą do naszej Biblioteki i nie mamy wpływu na wyświetlane tam treści.

Razem z hiperłączem zamieszczamy widoczny adres artykułu oraz datę kiedy odnośnik ostatni raz był przez nas sprawdzany. Linki domyślnie otwierają się w nowym oknie.



Pokrewne Legendy:

Tadeusz Rozwadowski

Polski wojskowy, Feldmarschalleutnant cesarskiej i królewskiej Armii, generał broni Wojska Polskiego, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w czasie bitwy warszawskiej 1920, Generalny Inspektor Jazdy i Generalny Inspektor Kawalerii Wojska Polskiego w latach 1921–1926, w maju 1926 roku dowódca legalnych sił rządowych odpierających pucz Józefa Piłsudskiego, konstruktor i wynalazca wojskowy.

Czytaj więcej…

Leon Kon

Trener jeździectwa, współtwórca Polskiego Związku Jeździeckiego i jego sekretarz generalny. Kawaler Krzyża Walecznych i Srebrnego Krzyża Zasługi.

Czytaj więcej…

Leon Burniewicz

II Wicemistrz Polski w Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego. Żołnierz, Trener. Działacz Polskiego Związku Jeździeckiego. Odznaczony Medalem za Wojnę 1939. Major Wojska Polskiego.

Czytaj więcej…



Galeria:




Patron Honorowy: Dagmara Misakiewicz-Ciupińska

Mecenas:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Mecenasem Legendy Michała Toczka

Opiekun: Agata Duda



Żołnierz, major, artylerzysta. Jeździec i trener. Odznaczony m. inn. 3. krotnie Krzyżem Walecznych. Zwycięzca PN, Nowy Jork 1926 r., Nicea 1926 Hamlet 2.20. (II m.),

Michał Toczek urodził się 27 września 1889 r. w Nozdrzcu w rodzinie Wojciecha Toczka i Katarzyny z Sochackich. W rodzinnej miejscowości ukończył szkołę powszechną. Od najmłodszych lat kochał konie. Zżył się z nimi i je rozumiał.

Od 1 września 1901 r. do 27 maja 1909 r. był uczniem C. K. Gimnazjum w Przemyślu z polskim językiem wykładowym. 27 maja 1909 r. złożył egzamin dojrzałości. W okresie od 1 października 1909 r. do 15 czerwca 1913 r. studiował prawo na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. 15 czerwca 1913 r. otrzymał absolutorium prawnicze. Jako absolwent prawa złożył z dobrym wynikiem dwa egzaminy prawnicze: historyczny i polityczny oraz jeden ścisły egzamin państwowy.

(…)

Nasz bohater należał do zaszczytnego grona patriotów, które – jak to mówił sam Królikiewicz – zwracając się do Polonii, nie bawiło się „jeno w zawody” w armii polskiej i skakało po mistrzowsku przed publicznością, „lecz i podczas wojny, gdy ta się zdarzy”, a pierś pokryta orderami była najlepszym tego dowodem.

(…)

Jego prośba – „Pamiętajcie o Polsce, której my służymy.” – skierowana do rodaków w Stanach Zjednoczonych jest ciągle aktualna.

(…)

Cały artykuł i inne źródła znajdziesz w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (kliknij)

Autor: Agata Duda, Witold Duński

Poniżej znajdziesz linki do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej

Wpis aktualizowano: 19.11.2023


Michał Toczek zmarł w Przemyślu 30 października 1971 r., w wieku 82. lat.
Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym na Zasaniu (kwatera 17, rząd 9, numer grobu 5).


Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij poniższe linki, aby przejść do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (otworzą się na nowej karcie):

„Udział i sukcesy polskich oficerów w międzynarodowych zawodach jeździeckich” (2022) – Renata Urban

„Mjr Michał Toczek mistrz hipiki” (2021) – Agata Duda

„Majora Michała Toczka konna droga…” (2021) [fragmenty] – Agata Duda

„Polscy jeźdźcy olimpijscy okresu międzywojennego część II” (2019) – Hanna Łysakowska

„Polscy jeźdźcy olimpijscy okresu międzywojennego część I” (2018) – Hanna Łysakowska

„Jeźdźcy-Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej” (2012) – Renata Urban

„Michał Toczek” (2012) – Witold Duński

„Zapomniany major Toczek” (2002) – Henryk Majcher

„Jeźdźcy olimpijscy” (2000) – Hanna Łysakowska

„Polacy w Pucharach Narodów, 1923-1982” (1982) – Witold Domański

„Od Nicei do Nowego Yorku” (1927) – Adam Królikiewicz

„Panu rotmistrzowi Stanisławowi Olszowskiemu Komitet Organizacyjny Międzynarodowych Konkursów Hipicznych” (1927)


Pokrewne Legendy:

Sergiusz Zahorski

Generał brygady Wojska Polskiego, szef Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej, współtwórca polskiego jeździectwa sportowego, uczestnik Igrzysk Olimpijskich 1912 w reprezentacji Rosji.

Czytaj więcej…


Galeria:

Rtm. Adam Królikiewicz, mjr Michał Toczek i por. Kazimierz Szosland, najwybitniejsi przedstawiciele polskiej kawalerii, wielokrotni triumfatorzy na forum międzynarodowym: we Francji, Włoszech, Szwajcarii i USA. Zdobywcy Pucharu Narodów na zawodach hippicznych w Rzymie i Nowym Jorku, gdzie w dziesięciu konkurencjach zdobyli dla barw polskich 10 nagród. Zdjęcie z archiwum grupy DRUGA RZECZPOSPOLITA Blaski i Cienie – Sławek Sobos.

Artykuł nadesłany przez Pana Andrzeja Igielskiego.


Patron Honorowy:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Patronem Honorowym Legendy Michała Gutowskiego

Mecenas:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Mecenasem Legendy Michała Gutowskiego

Opiekunowie: Krystyna Rudowska



Olimpijczyk. Rtm, 17 pułk ułanów wielkopolskich. Kawaler m. innymi orderu Wojennego Virtuti Militari, Legii Honorowej, Krzyża Walecznych 5 razy. Generał w stanie spoczynku.

Urodzony 14 września 1910 roku w Maciszewicach.

We wrześniu 1999 roku środowisko jeździeckie obiegła wiadomość o wizycie w Polsce generała Michała Gutowskiego – przedwojennego kawalerzysty, olimpijczyka, od zakończenia wojny mieszkającego w Kanadzie.

Dzięki staraniom Polskiego Związku Jeździeckiego generał Gutowski był wykładowcą na zajęciach specjalnej sesji kursu trenerskiego organizowanego w Stadzie Ogierów w Łącku. Tam miałem okazję spotkać się z człowiekiem tworzącym legendę międzywojennego jeździectwa polskiego – jednym z niewielu pamiętających i uczestniczących w sukcesach polskich jeźdźców w zmaganiach na arenach międzynarodowych.

Pan Michał Gutowski miał wtedy 89 lat. Znajdował się w doskonałej kondycji fizycznej i umysłowej. Oglądając w Łącku filmy z jego 88 urodzin, podczas których jeździł konno pokonując płynnie i stylowo przeszkody krosowe trudno było ukryć podziw i oprzeć się refleksji nad własną przyszłością.
(…)

Cały artykuł i inne źródła znajdziesz w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (kliknij)

Autor: Jacek Grobelny, Krystyna Rudowska

Poniżej znajdziesz linki do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej

Wpis aktualizowano: 19.11.2023


Michał Gutowski zmarł 23 sierpnia 2006 roku w Warszawie, w wieku 96 lat.
Został Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.


Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij poniższe linki, aby przejść do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (otworzą się na nowej karcie):

Publikacje

„Opowieści Generała – opowiadanie generała Michała Gutowskiego” (2024) – Robert Woronowicz

„Generał” (2016) – Robert Woronowicz

„Malowany Szwadron, wspomnienia Generała” (2015) – Robert Woronowicz

„Niezwykłe spotkanie” (2015) – Robert Woronowicz

„Michał Gutowski” (2012) – Witold Duński

„Uroczyste spotkanie z Michałem Gutowskim” (2004) – Andrzej Grzybowski

„Generał Michał Gutowski nie żyje” (2006) – Iwo Cyprian Pogonowski

„Ostatni Mohikanin” (1995) – Witold Domański

„Historia jeździectwa, cz. XII” (1992) – Witold Domański

„Historia jeździectwa, cz. XI” (1992) – Witold Domański

„Polacy w Pucharach Narodów, 1923-1982” (1982) – Witold Domański

„Curriculum vitae” – Michał Gutowski

„Nie masz pana nad ułana” – Jacek Grobelny

Linki

„Szarża na czołgi” [link] (2012) – Jerzy Mirosław Płachecki

„Karta weterana – Michał Gutowski” [link]

Filmy

Powrót Olimpijczyka | FILM


Pokrewne Legendy:

Maria Antonina i Michał Wojnarowscy

Maria Wojnarowska po studiach pracowała jako grafik w Wydawnictwach Handlu Zagranicznego w Warszawie, oraz projektowała ilustracje i grafikę reklamową dla wielu firm. Michał Lucjan Wojnarowski – hodowca, trener i jeździec. Działacz i organizator Polskiego Związku Jeździeckiego.

Czytaj więcej…

Leon Burniewicz

II Wicemistrz Polski w Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego. Żołnierz, Trener. Działacz Polskiego Związku Jeździeckiego. Odznaczony Medalem za Wojnę 1939. Major Wojska Polskiego.

Czytaj więcej…


Galeria:




Rtm. 15 pułk ułanów Poznańskich. Srebrny medalista IO w Amsterdamie 1928r. w konkurencji skoki przez przeszkody, na koniu Mylord.

______________________________________________________________

Urodzony 8 października 1901 roku w Rostowie nad Donem w Rosji.

Ojciec Aleksander. Matka Wanda z domu Scipio del Campo. Absolwent Gimnazjum w Śmiele, gubernia kijowska, Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie, Centralnej Szkoły Kawalerii w Grudziądzu, Centralnej Szkoły Gimnastyki i Sportu w Poznaniu. Podoficer 11 Pułku Ułanów Dońskich w Ochotniczej Armii Rosyjskiej, 2 Pułku Dragonów rotmistrza Kossaka, 3 Samodzielnego Dywizjonu Strzelców Granicznych, 6 Pułku Strzelców Konnych, 1 Pułku Szwoleżerów, podporucznik 15 Pułku Ułanów Poznańskich.
(…)

Amsterdam 17 maja – 12 sierpnia 1928 – srebrny medal na Mylordzie w Pucharze Narodów wspólnie z Michałem Antoniewiczem-Woysym na Readgledtcie, Kazimierzem Szoslandem na Alim. W indywidualnym Konkursie Skoków przez Przeszkody był z Mylordem czwarty.

Zanim został medalistą olimpijskim w 1928 roku, to najpierw był żołnierzem.
(…)

Od 1919 roku starszy strzelec Kazimierz Gzowski walczył o Polskę w 2 Pułku Dragonów. Od 6 sierpnia 1919 roku był kapralem w 6 Pułku Strzelców Konnych. Od września 1920 roku bił się jako plutonowy w szwadronie ciężkich karabinów maszynowych 1 Pułku Szwoleżerów.

Czytaj więcej… (po kliknięciu przejdziesz do Polskiej Cyfrowej Biblioteki Jeździeckiej)

Autor: Witold Duński

Poniżej znajdziesz linki do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej

Wpis aktualizowano: 14.05.2024


Kazimierz Gzowski zmarł zmarł 25 czerwca 1986 roku w Londynie, w wieku 85. lat.


Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij poniższe linki, aby przejść do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (otworzą się na nowej karcie):

„Jedna szkoła jazdy, różne losy” (2019) – Hanna Łysakowska

„Polscy jeźdźcy olimpijscy okresu międzywojennego część II” (2019) – Hanna Łysakowska

„Polscy jeźdźcy olimpijscy okresu międzywojennego część I” (2018) – Hanna Łysakowska

„Kazimierz Gzowski” (2012) – Witold Duński

„Jeźdźcy-Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej” (2012) – Renata Urban

„Jeźdźcy olimpijscy” (2000) – Hanna Łysakowska

„Historia jeździectwa, cz. IX” (1991) – Witold Domański

„Polacy w Pucharach Narodów, 1923-1982” (1982) – Witold Domański

„Honorowa Odznaka Jeździecka” (1936) – Redakcja czasopisma Jeździec i Hodowca

“Amsterdam – Hilversum” (1928) – Leon Kon

„Jeźdźcy polscy na IX Olimpjadzie” (1928) – Leon Kon

„Gzowski Kazimierz Aleksander” – Zespół redakcyjny


Pokrewne Legendy:

Sergiusz Zahorski

Generał brygady Wojska Polskiego, szef Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej, współtwórca polskiego jeździectwa sportowego, uczestnik Igrzysk Olimpijskich 1912 w reprezentacji Rosji.

Czytaj więcej…

ALLI (NN – NN)

Urodził się jako Kaktus w 1920 roku, hodowli Stefana Walewskiego z Inczewa, wł. Wojsko Polskie. W 1931 i 1933 roku wygrał pod Szoslandem PN w Warszawie. IO Amsterdam 1928, srebro druż. w skokach. Na igrzyskach popełnił jeden błąd. Jeździec rtm. K. Szosland – 2 pkt. karne, XIII miejsce ind.

Czytaj więcej…

MYLORD (NN – NN)

Wyhodowany w Irlandii. Jego właścicielem był kpt. art. Józef Szilagyi. Prawdopodobnie przed igrzyskami kupiło go od niego wojsko. IO Amsterdam 1928, srebro druż. w skokach. Popełnił jeden błąd w rozgrywce. Jeździec por. K. Gzowski – 0/2pkt. karne wrozgrywce, IV miejsce ind.

Czytaj więcej…

READGLEADT (NN – NN)

Wyhodowany w Irlandii. Był własnością Grupy Sportu Konnego. Dosiadany przez różnych jeźdźców. W 2.poł. lat 20. wygrał kilka razy konkursy o PN. Spokojny i pewny. IO Amsterdam 1928, srebro druż. w skokach. Jeździec rtm. M. Antoniewicz – 6 pkt. karnych, XX miejsce ind.

Czytaj więcej…


Galeria:


Patron Honorowy: Polski Komitet Olimpijski

Polski Komitet Olimpijski (PKOl) jest autonomicznym, ogólnopolskim stowarzyszeniem Związków i Organizacji sportowych z siedzibą w Warszawie (kliknij aby przejść na stronę Patrona Honorowego).

Mecenas:

Wspomóż projekt PLPJ, zostań Mecenasem Legendy Seweryna Kuleszy

Opiekun: Arcybiskup metropolita białostocki dr Józef Guzdek

Polski duchowny rzymskokatolicki, doktor nauk teologicznych, generał brygady Wojska Polskiego, biskup polowy Wojska Polskiego w latach 2010–2021, arcybiskup metropolita białostocki od 2021.



Mjr sł. st. Wojska Polskiego, kawalerzysta i jeden z najzdolniejszych jeźdźców polskich lat trzydziestych, srebrny medalista olimpijski w drużynowym konkursie WKKW w Berlinie (1936).

Urodzony 23 października 1900 roku w Radomiu.

Syn Antoniego Franciszka (buchaltera w miejscowej fabryce) i Marii z Grzywaczów.

Ze względu na czas wojny egzamin dojrzałości (program 8-klasowy) zdawał na raty: część w warszawskim Gimnazjum im. M. Reja (25 lutego 1919) i część (końcową) przed Komisją Ministerstwa WRiOP w stolicy (25 lutego 1920).

Wstąpił do Wojska Polskiego (9 grudnia 1918) i przez kilka miesięcy walczył w składzie 1 p. Ułanów Krechowickich (Gródek Jagielloński), po czym odbył naukę w Szkole Podchorążych w Warszawie i przyfrontowej Szkole Jazdy w Brodach i już jako ppor. (1921) i por. (1921) służył w 10 p. Strzelców Konnych.

Dalsze jego żołnierskie losy związane są z: kursem instruktorskim jazdy konnej w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu (1930-1931), funkcją instruktora klasy oficerskiej tej placówki szkoleniowej (od 1932) i dowódcą szwadronu w 7 puł. (od 1937). Kulesza dobrze trafił. Jego przełożonymi byli świetni jeźdźcy. Miał u nich znakomitą opinię. Komendant Szkoły Jazdy Konnej CWK Adam Królikiewicz i główny inspektor jazdy konnej mjr Antoniewicz nie mieli dla niego słów uznania. Oficer wyróżniający się, jeździec wybitny, instruktor bardzo dobry, rokuje jeszcze większe nadzieje, bardzo ambitny, obowiązkowy, lojalny – pisali w opiniach.

Źródło: „Seweryn Roman Kulesza – srebrny medalista IO Berlin 1936 r.” – Redakcja portalu olimpijski.pl / portal PKOL (po kliknięciu przejdziesz do strony olimpijski.pl).

Autor wpisu: Redakcja portalu olimpijski.pl | Aktualizowano: 2025/06/12


Seweryn Kulesza zmarł w Los Angeles 14 maja 1983 r., w wieku 83. lat.



Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:

Kliknij poniższe linki, aby przejść do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (otworzą się na nowej karcie):

„Polscy jeźdźcy olimpijscy okresu międzywojennego część II” (2019) – Hanna Łysakowska

„Polscy jeźdźcy olimpijscy okresu międzywojennego część I” (2018) – Hanna Łysakowska

„Seweryn Kulesza” (2012) – Witold Duński

„Jeźdźcy-Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej” (2012) – Renata Urban

„Jeźdźcy-Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej” [fragmenty] – Renata Urban

„Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920-1939” (2008) – Lesław Kukawski, Juliusz S. Tym, Teodor Wójcik

„Jeźdźcy olimpijscy” (2000) – Hanna Łysakowska

„Historia jeździectwa, cz. XII” (1992) – Witold Domański

„Historia jeździectwa, cz. XI” (1992) – Witold Domański

„Polacy w Pucharach Narodów, 1923-1982” (1982) – Witold Domański

„Olimpiada w Berlinie w 1936 r.” (1982) – Witold Pruski

„Sport jeździecki w broniach konnych II Rzeczypospolitej” (1974) – Zygmunt Bielecki

„Polskie jeździectwo w 1936 roku” (1937) – Leon Kon

„Die Reitkunst Der Welt an des olympischen spielen 1936” [DE][EN][FR] (1937) – G. Rau

„Igrzyska konne XI Olimpiady” (1936) – Leon Kon

„Konie na Olimpiadzie 1936 roku – Tośka” (1936)

„Jury d`appel olimpijskie odebrało Polsce srebrny medal w konkursie Militari” (1936)

„Seweryn Roman Kulesza – srebrny medalista IO Berlin 1936 r.” – Redakcja portalu olimpijski.pl

„Ciężko wywalczony – srebrny medal olimpijski” (1936) – Tadeusz Grabowski

„Międzynarodowe zawody konne w Rydze” (1936) – Adam Królikiewicz

„W obronie przez nas obranego systemu jazdy konnej” (1932) – Michał Woysym-Antoniewicz, Józef Trenkwald


Odnośniki do innych źródeł:

Poniżej zamieszczamy odnośniki do innych ciekawych źródeł, które nie prowadzą do naszej Biblioteki i nie mamy wpływu na wyświetlane tam treści.

Razem z hiperłączem zamieszczamy widoczny adres artykułu oraz datę kiedy odnośnik ostatni raz był przez nas sprawdzany. Linki domyślnie otwierają się w nowym oknie.



Pokrewne Legendy:

Tadeusz Rozwadowski

Polski wojskowy, Feldmarschalleutnant cesarskiej i królewskiej Armii, generał broni Wojska Polskiego, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w czasie bitwy warszawskiej 1920, Generalny Inspektor Jazdy i Generalny Inspektor Kawalerii Wojska Polskiego w latach 1921–1926, w maju 1926 roku dowódca legalnych sił rządowych odpierających pucz Józefa Piłsudskiego, konstruktor i wynalazca wojskowy.

Czytaj więcej…

Sergiusz Zahorski

Generał brygady Wojska Polskiego, szef Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej, współtwórca polskiego jeździectwa sportowego, uczestnik Igrzysk Olimpijskich 1912 w reprezentacji Rosji.

Czytaj więcej…

TOŚKA (KALINA – OLGA)

Urodził się jako Kaktus w 1920 roku, hodowli Stefana Walewskiego z Inczewa, wł. Wojsko Polskie. W 1931 i 1933 roku wygrał pod Szoslandem PN w Warszawie. IO Amsterdam 1928, srebro druż. w skokach. Na igrzyskach popełnił jeden błąd. Jeździec rtm. K. Szosland – 2 pkt. karne, XIII miejsce ind.

Czytaj więcej…

Leon Kon

Trener jeździectwa, współtwórca Polskiego Związku Jeździeckiego i jego sekretarz generalny. Kawaler Krzyża Walecznych i Srebrnego Krzyża Zasługi.

Czytaj więcej…



Galeria: