Centrum szkolenia kawalerii Wojska Polskiego II RP w latach 1928-1939 w garnizonie Grudziądz. Było największą tego typu wojskową jednostką szkoleniową w Europie.
—-
Nie można przecenić roli Centrum Wyszkolenia Kawalerii w historii, a nawet teraźniejszości polskiego jeździectwa. Centrum kształciło nie tylko oficerów służby stałej i rezerwy kawalerii ale to co nazywamy szkołą polską, będącą odmianą naturalnej szkoły włoskiej jazdy konnej powstało w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Wcześniej znanego jako Centralna Szkoła Jazdy, Obóz Szkolny Kawalerii. Czołówka instruktorów i jeźdźców w okresie międzywojennym była związana z Centrum Wyszkolenia Kawalerii.
To w Grudziądzu uczyli i trenowali ppłk. Karol Rómmel, rtm. Leon Kon, ppłk Jan Kossak mjr Adam Królikiewicz, rtm. Kazimierz Szosland, mjr Michał Antoniewicz, mjr. Wilhelm Lewicki i wielu innych. Sukcesy polskiego jeździectwa w okresie międzywojennym były związane z Grudziądzem. W Centrum Wyszkolenia Kawalerii organizowano szereg kursów dla oficerów i podoficerów (np. Kurs Oficerów Sztabowych, Kurs Dowódców Szwadronów, Kurs Podoficerów Ujeżdżaczy Koni, Kurs Instruktorów Jazdy Konnej, Kurs Podoficerów Zawodowych Kawalerii, Kurs Lekarzy Weterynarii, Kurs Adiutantów Pułku).
Po drugiej wojnie światowej pomimo, iż Centrum już nie istniało oficerowie z nim związani uczestniczyli w odbudowie polskiej hodowli koni i jeździectwa. Ppłk. Karol Rómmel, mjr Adam Królikiewicz, mjr Wiktor Olędzki, kpt. Jan Mickunas, rtm. Jarosław Suchorski, płk Kazimierz de Rostwo-Suski, płk. Antoni Dębski i p. Marek Rozczynialski jako trenerzy. Płk. Aleksander Piotraszewski, mjr Marian Fabrycy, p. Sas-Jaworski jako Hodowcy. Leon Chatizow jako trener wyścigowy.
Obecna generacja trenerów jeździectwa była w większości trenowana przez trenerów oficerów kawalerii i artylerii.
Oficerowie, którzy postali na emigracji mieli w sporcie jeździeckim znaczące osiągnięcia. Mjr Anatol Pieregorodzki, a późnej gen. Michał Gutowski jako trenerzy kadry narodowej WKKW Kanady osiągnęli sukcesy olimpijskie. Mjr Michał Antoniewicz był trenerem kadry narodowej USA także z sukcesami olimpijskimi. Mjr Janusz Komorowski był trenerem kadry narodowej Argentyny, mjr Seweryn Kulesza był trenerem kadr narodowych Belgii i Irlandii. Rtm. Bronisław Skulicz i rtm. Antoni Żelewski byli trenerami w Belgii. Mjr Władysław Zgorzelski wyróżnił się jako trener i gracz polo w Urugwaju. Mjr Jerzy Iwanowski prowadził odpowiednik Hiszpańskiej Szkoły Jazdy w Afryce Południowej.
Autor: Leszek Nagórny
Poniżej znajdziesz linki do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej.
Wpis aktualizowano: 29.05.2023
Publikacje w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej:
Kliknij poniższe linki, aby przejść do powiązanych materiałów w Polskiej Cyfrowej Bibliotece Jeździeckiej (otworzą się na nowej karcie):
„Geneza i działalność Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu” (2022) – Renata Urban
“Tradycje sportów konnych w Polsce do 1939 roku” (2022) – Renata Urban
„Jedna szkoła jazdy, różne losy” (2019) – Hanna Łysakowska
„Sport jeździecki w kawalerii konnej II RP” (2018) – Robert Woronowicz
Grudziądz – Stolica Polskiej Kawalerii 1920-2011 | FILM
„Komendanci Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu” [link](2010)
„Jak Leon Kon przywiózł z Rosji do Polski włoską szkołę jazdy” (2003) – Hanna Łysakowska
„Polski dosiad czym był Grudziądz dla polskiego jeździectwa” (2002) – Lesław Kukawski
„Oddziały kawalerii II Rzeczypospolitej cz. 40” (1998) – L. Kukawski
„Sale Tradycji Jazdy Polskiej w Grudziądzu” (1994) – Lesław Kukawski
„O kawalerii polskiej XX wieku” (1991) – Cezary Leżeński, Lesław Kukawski
„Centralna Szkoła Kawalerii i 2. Pułk Ułanów Grochowskich” (1990) – Leon Kon
„Grudziądzkie fascynacje” (1990) – Józef Hlebowicz
„Koń wojskowy” (1990) – Lesław Kukawski
„Wpływ szkół jeździeckich na budowę rzędu końskiego w Polsce” (1986) – Ryszard Wagner
„Dzieje konkursów hippicznych w Polsce” (1982) – Witold Pruski (str. 57-72)
„Polska szkoła jeździecka” (1978) – Henryk Leliwa-Roycewicz
„Rozważania na temat polskiej szkoły jazdy konnej” (1976) – Witold Pruski
„Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu” [link](1938) | FILM
„Księga jazdy polskiej” (1938) – Praca zbiorowa
„Święto Kawalerii w Grudziądzu” (1936) – Antoni Bogusławski
„Wielkie Wojskowe Szkoły Jazdy. Polska – Grudziądz” (1934) – Tadeusz Grabowski
Jeździec i Hodowca (1934) nr 12 – Sport konny
Jeździec i Hodowca (1933) nr 10 – Kawaleria
Słownik Jeździecki i Hodowlany – Lesław Kukawski
Pokrewne Legendy:
Józef Trenkwald
Żołnierz, jeździec, brązowy medalista IO Amsterdam 1928, WKKW druż, Kawaler orderu Virtuti Militari, Krzyż Cesarza Karola, Krzyż Walecznych.
Kazimierz Suski de Rostwo
Żołnierz. Jeździec. Trener. Olimpijczyk z IO Paryż 1924 (7 miejsce). Ppłk. Dowódca 21 Pułku Ułanów Nadwiślańskich (bitwa pod Mokrą).
Leon Burniewicz
II Wicemistrz Polski w Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego. Żołnierz, Trener. Działacz Polskiego Związku Jeździeckiego. Odznaczony Medalem za Wojnę 1939. Major Wojska Polskiego.
Stanisław Czerniawski
Rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, olimpijczyk (Berlin 1936), kawaler Orderu Virtuti Militari. Poległ w obronie Polski 10 września 1939 w rejonie Chruślina.
Tadeusz Sokołowski
Żołnierz, sportowiec, 3x medalista MP, 2 wicemistrz Armii (1935), olimpijczyk IO Berlin 1936 (Zbieg II), 1937-39 szef sekcji jeździeckiej WKS Legia, cichociemny zakatowany przez Gestapo w Mińsku.
Robert Woronowicz
Oficer służby stałej WP, specjalność – kawaleria reprezentacyjna. Instruktor Wyszkolenia Kawaleryjskiego. Instruktor jeździecki PZJ i rekreacji ruchowej ze specjalnością jeździectwo. Twórca i szkoleniowiec Kawalerii Ochotniczej od 1993 r.
Jerzy Iwanowski
Żołnierz, kawalerzysta, hodowca koni, oficer I dywizji pancernej generała Maczka. Twórca szkoły jazdy na koniach lipicańskich w Johannesburgu.
Bolesław Wieniawa-Długoszowski
Pierwszy Ułan II Rzeczypospolitej. Lekarz, poeta, poliglota, kawalerzysta, adiutant Józefa Piłsudskiego. Generał WP. Ambasador RP w Rzymie. Zginął tragicznie w Nowym Jorku. Jego prochy, spoczęły na Cmentarzu Rakowieckim w Krakowie.
Michał Toczek
Żołnierz, major, artylerzysta. Jeździec i trener. Odznaczony m. inn. 3. krotnie Krzyżem Walecznych. Zwycięzca PN, Nowy Jork 1926 r., Nicea 1926 Hamlet 2.20. (II m.),
Michał Gutowski
Olimpijczyk. Rtm, 17 pułk ułanów wielkopolskich. Kawaler m. innymi orderu Wojennego Virtuti Militari, Legii Honorowej, Krzyża Walecznych 5 razy. Generał w stanie spoczynku.
Kazimierz Gzowski
Rtm. 15 pułk ułanów Poznańskich. Srebrny medalista IO w Amsterdamie 1928r. w konkurencji skoki przez przeszkody, na koniu Mylord.
Michał Woysym-Antoniewicz
Major kawalerii Wojska Polskiego, srebrny i brązowy medalista olimpijski w jeździectwie.
Seweryn Kulesza
Major kawalerii WP, srebrny medalista olimpijski w jeździectwie (Berlin 1936). Mistrz Polski w WKKW w 1936 i 1937, oraz w ujeżdżeniu w 1937.
Janusz Komorowski
Major Wojska Polskiego, jeździec sportowy, olimpijczyk z Berlina, medalista Mistrzostw Polski w WKKW. Po wojnie trener jeździectwa w Anglii i Argentynie.
Witold Pilecki
Rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej, więzień i organizator ruchu oporu w KL Auschwitz. Autor raportów o Holocauście.
Zdzisław Dziadulski
Dwukrotny olimpijczyk (IO Paryż 1924 – koń 'Zefir’, IO Amsterdam 1928– 'The Lad’ – rezerwowy). 7. Pułk Strzelców Konnych w Biedrusku (Poznań).
Jan Kazimierz Mickunas
Żołnierz, jeździec, nauczyciel, trener. Kawaler orderu wojennego Virtuti Militari. Wicemistrz polski WKKW, Warszawa 1934.
Zdzisław Kawecki
Srebrny medalista z IO w Berlinie (koń 'Bambino’). Kawaler Krzyża Walecznych, Srebrny Krzyż Zasługi. 7. Pułk Strzelców Konnych Wlkp.
Lesław Kukawski
Hodowca koni, jeździec, publicysta, uznany historyk kawalerii, działacz i sędzia jeździecki.
Stefan Adam Zamoyski
Ziemianin, żołnierz, kawalerzysta, adiutant generała Sikorskiego. Przyczynił się do repatriacji ok. 1500 koni zagrabionych przez Niemców.
Henryk Leliwa-Roycewicz
Żołnierz. Jeździec. Trener jeździectwa. Uczestnik Powstania Warszawskiego. Dowódca batalionu Kiliński. Zdobywca PASTy.
Władysław Anders
Żołnierz, jeździec, właściciel stajni wyścigowej, dowódca 15 pułku Ułanów Poznańskich. Zdobywca Monte-Cassino.
Henryk Dobrzański
Żołnierz, jeździec, olimpijczyk. Ostatni polski dowódca Oddziału Wydzielonego w czasie II wojny światowej. Zginął z bronią w ręku.
Pierwszy Puchar Narodów dla Polski – Nicea, 1925
Pogrom nicejski, czyli jak Polacy zdobyli pierwszy Puchar Narodów.
Kazimierz Szosland
mjr sł. st. Wojska Polskiego, czołowy jeździec polski w latach 1923-1935, dwukrotny olimpijczyk (1924 i 1928 – srebro).
Karol Rómmel
Żołnierz, trener, artysta w malarstwie, rysunku i jeździe konnej. Trzy krotny olimpijczyk (1912 – Sztokholm, 1924 – Paryż, 1928 – Amsterdam). Działał w KJK w Łodzi (1937) oraz JLKS Sopot (po wojnie).
JASIEK
Pan Hordyński z okolic Tarnobrzega na zawodach w Piotrkowie Trybunalskim w 1922 roku, rozpoznał go jako konia Mantel (potem Jasiek), wziętego do wojska w 1909, miał w czasie tych zawodów 17 lat.
PICADOR
1924 | Igrzyska Olimpijskie Paryż | brązowy medal indywidualny w skokach przez przeszkody – rtm. Adam Królikiewicz, 1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego.
Adam Królikiewicz
Pierwszy polski medalista olimpijski – brązowy medal, Igrzyska Olimpijskie Paryż 1924 (koń Picador).
Galeria:
Jeżeli na zdjęciu nie podano innych informacji, pochodzi ono z publikacji pt. „Kawaleryjska Alma Mater w Grudziądzu 1920-1939” (2008). Za zgodą spadkobierców Pana Lesława Kukawskigo.
Powitanie prezydenta Ignacego Mościckiego przez dzieci. Widoczni także m.in.: prezes Władysław Raczkiewicz (z prawej na drugim planie, trzyma cylinder, najwyższy), adiutanci prezydenta RP: kpt. Józef Hartman (na lewo za prezydentem) i kpt. Stefan Kryński (na prawo za prezydentem). 1936 rok. Źródło: NAC.
